Chuyện Thầy Trần Văn Đặng
*
Tôi có học với thầy Trần Văn Đặng về môn Kỹ nghệ họa từ Đệ Thất năm 1956, Đệ Lục năm 1957 và Đệ ngũ năm 1958, chẳng những vậy mà tôi c̣n là bạn con trai của Thầy những năm học Đệ Tứ, Đệ Tam, Đệ Nhị năm 1962. Ngày 11-11-1960, Nguyễn Chánh Thi đảo chánh Ngô Đ́nh Diệm, Quang hô hào anh em làm cuộc đảo chánh trong lớp, đưa tôi lên làm Trưởng lớp, Nguyễn Định An làm Trưởng ban Kỷ luật.
Năm Đệ Tứ, Quang và tôi có đi học thêm Việt Văn với thầy Toàn, lớp luyện thi ở Trường Phan Sào Nam, trên đường Trần Quư Cáp nay là Vơ Văn Tần, gần khu chợ Đủi, thầy Toàn viết chữ trên bảng rất tháo, rất nhanh. Quang bắt chước thầy nên vê `sau cũng viết tháo rất nhanh, nhưng chữ to, nên tốn giấy.
Tôi có nghe nói nhà anh ở khu Nguyễn Cảnh Chân, nhưng tôi chưa đến lần nàonên không biết đích xác.
Trần Thanh Quan ngồi ở tay phải
Năm 1963, Quang thi đỗ Tú tài toàn phần kỹ thuật, theo học trường Vơ bị Quốc Gia Đà Lạt, tốt nghiệp khóa 20 SQĐL, Quang t́nh nguyện gia nhập binh chủng Nhảy dù, năm 1967 trong một trận chiến anh bị thương phải cắt cánh tay, được đưa sang Hoa kỳ chửa trị, trong khi tại quê nhà bị trận Tết Mậu Thân, anh xin về sớm khi c̣n đang tập sử dụng cánh tay giả.
Sau đó, anh được giải ngũ đi học lại ở Đại học Vạn Hạnh ngành Báo chí và Văn chương Anh Mỹ. Năm 1973, anh lấy 2 bằng Cử nhân rồi xin dạy học ở Trung Tâm chuyên nghiệp Phan Đ́nh Phùng, cuối năm nầy anh lấy được học bổng Fulbright, sang Hoa kỳ du học.
Thời gian Quang học tại Đại học Vạn Hạnh, mặc dù khác ban, nhưng có vài giờ học chung, khi anh đi dạy th́ trường của anh và trường của tôi dạy đều nằm chung trong khuôn viên Nha Kỹ thuật Học Vụ, 48 Phan Đ́nh Phùng, Quận 1 Sàig̣n, xế cửa Đài phát thanh Sàig̣n. Ngày Quang rời khỏi trường đi du học, anh có t́m gặp tôi để chào tạm biệt.
Biến cố 30-4-1975, Quan kẹt ở Mỹ, sau đó anh bảo lănh cha mẹ và vợ con sang Mỹ vào thập niên 1980. Đến 1991, tôi mới sang Mỹ, khoảng năm 2000, tôi mới quen với anh Thu, v́ biết Quang và tôi quen nhau, anh Thu cho tôi biết, ông Trần Văn Đặng là cậu ruột của anh, cả cậu mợ của anh đều đă mất mấy năm trước trên đất Mỹ.
Thầy Trần Văn Đặng ngồi thứ năm từ tay phải (giữa gs Dương Khắc Long và Lưu
Luân Trọng)
Cho đến nay, tôi vẫn chưa gặp Quang lần nào, có Email thăm hỏi và có điện thoại nói chuyện.
Năm trước, tôi về Việt Nam. Anh Đỗ Thọ B́nh và Nguyễn Văn Hiếu có t́m gặp tôi để hỏi cho rơ về thầy Trần Văn Đặng, v́ các anh có trách nhiệm đang giữ một số tiền của anh chị em cựu học sinh Cao Thắng ở hải ngoại, để biếu Thầy Đặng gọi là tấm ḷng của học tṛ đối với quư Thầy, Cô.
Có một số người cho biết thầy Trần Văn Đặng đang ở Việt Nam, có con ở ngoại quốc nhưng không chăm sóc cha mẹ già. Trong phiên họp, biết t́nh cảnh ấy anh em quyết định dành một số tiền biếu Thầy, nhưng v́ Thầy ở Trà Vinh đi lại khó khăn, nên chưa trao tiền cho Thầy.
Trong khi đó, có người báo cho biết là Thầy đă mất rồi, nhưng nhiều anh quả quyết rằng, trưóc đây Thầy ở Thủ Thiêm, Tết nhất anh em đến nhà chúc Tết, Thầy cô Trần Văn Đặng tiếp đăi ân cần, nay Thầy cô tuổi già sức yếu nên đă lui về quê.
Anh B́nh và Hiếu gặp tôi để t́m hiểu, tôi xác nhận theo như Trần Thanh Quang liên lạc Email với tôi, cho biết cả ba và má anh đă mất rồi trên đất Mỹ.
Sau đó, anh B́nh có tiếp xúc với ông Trần Văn Đặng, từ quê lên Sàig̣n tá túc nhà một anh cựu học sinh Cao Thắng, để chữa bệnh. Trước đó vài hôm có anh Kiệu học Cao Thắng từ năm 1954, ra trường làm cho Caric, anh có học với thầy Trần Văn Đặng và khi làm ở Caric, dưới quyền của anh có nhân viên tên là Trần Văn Đặng, do đó anh Kiệu có đi thăm ông Trần Văn Đặng và xác nhận với Đỗ Thọ B́nh, đúng đó là ông Trần Văn Đặng nhân viên cũ của anh Kiệu ở Caric, không phải là thầy Trần Văn Đặng dạy Kỹ nghệ họa ở Cao Thắng.
Về phần tôi, tôi gọi điện thoại nói chuyện với Trần Thanh Quang, anh cho tôi biết nay anh theo đạo Thiên Chúa, cứu giúp người là việc đáng làm, ai đă giúp tiền bạc, đă cưu mang ông Đặng khi đau ốm đều đáng quư, anh không thể bảo người ta đừng giúp đỡ, nhưng anh xác nhận lại thân phụ anh là Thầy Trần Văn Đặng, đă mất sau khi qua Mỹ từ thập niên 1980.
Ngày hôm qua 22-11-2015, anh B́nh và Hưng gặp tôi, muốn tôi nói rơ lại chuyện nầy, v́ anh Hưng nghĩ có một số anh chị ở hải ngoại, không tin tưởng vào sự làm việc cẩn thận của các anh.
Từ trái: Huỳnh Ái Tông, Nguyễn Tấn Hưng, Đỗ Thọ B́nh
Tôi viết bài nầy nhằm mục đích nói rơ chuyện tôi biết về người thầy đáng kính Trần Văn Đặng và người bạn thân Trần Thanh Quang của tôi.
Sàig̣n 23-11-2015