Chuyện sau cơn lụt ...
Tổng quát t́nh h́nh chung -
Miền nam Tiểu bang Louisiana, hơn chục quận (county/ parish) bị ảnh hưởng lụt trầm trọng trong tháng 8, 2016. Theo tường tŕnh của TB, 120,000 căn nhà bị ảnh hưởng; thiệt hại ít nhất 20 tỷ đô la. Mười ba người chết kể cả trực tiếp (chết ngộp v́ nước cuốn) hay gián tiếp (trong thiên tai nào cũng có những người lớn tuổi bị bệnh tim- heart attack hay vỡ mạch máu năo-stroke v́ quá lo lắng lại không cứu trợ kịp thời trong hoàn cảnh lúc đó). TB Louisiana đầy sông rạch hồ ao chằng chịt nên những gia đ́nh khá giả đều có ghe máy để cuối tuần đi câu cá hay thong dong nhàn nhả trên sông nước sau một tuần làm việc đầy áp lực. Trận lụt kinh hoàng này, họ, trong đó có vài người Mỹ gốc Việt, đă chạy đến khu lụt lội, cứu giúp chuyên chở người và thú vật ra khỏi vùng lụt đến nơi an toàn. Cảnh sát TB gọi họ là "Cajun Navy", những người t́nh nguyện đông gấp 20 lần so với cảnh sát phụ trách cứu hộ trên sông nước. Nếu không có những người t́nh nguyện đến vùng lụt cứu trợ kịp thời từ khi mặt trời mọc đến mặt trời lặn nhiều ngày liên tiếp, không biết thiệt hại nhân mạng hay bệnh tật sẽ như thế nào ! Tin tức thống kê cho biết, đây là cơn lụt 1000 năm/ 1 lần. Rất nhiều gia đ́nh trung lưu gốc Pháp ngỡ ngàng, ở những khu nhà truyền nhau nhiều thế hệ, chưa hề bị lụt, nhưng lần này, họ đành bất lực nh́n nước lũ tràn ngập làng ḿnh. Sau khi nước rút, mọi người trở về nhà từ những nơi tạm trú, bắt đầu góp tay vào việc rất khó nhọc, với sự hổ trợ sức lực của người thân, bạn bè. Vách tường bên trong, thảm, sàn gổ, tất cả đồ dạc trong nhà có dinh dáng tới nước lụt đều phải gở bỏ... (đính kèm là bức ảnh tiêu biểu). Cậu út nhà tôi ở riêng trong một chung cư không bị lụt đă t́nh nguyện nghỉ làm một tuần phụ dọn dẹp cho những gia đ́nh cần đến sự giúp đở trong thời tiết khắc nghiệt mùa hè Louisiana. Ngoài khí hậu khắc nghiệt: nóng, ẩm, muổi, rất nhiều muổi do mua dầm dề cả tháng trước đó, người dọn dẹp phải chịu đựng với mùi hôi từ nước lụt , bụi từ vách tường bằng giấy ép (drywall), những sợi bông cách nhiệt (insulation materials - fiberglass) .
Theo lời yêu cầu của Thống Đốc TB, chính quyền Obama đồng ư vùng lụt ở miền nam Louisiana là vùng thiên tai được hưởng trợ cấp của chính phủ liên bang. TT Obama đă viếng thăm vùng lụt ngày 23 tháng 8. Trong chuyến thăm này, TT Obama cũng viếng thăm gia đ́nh người Mỷ gốc Phi bị cảnh sát bắn chết và gia đ́nh của 3 cảnh sát bị bắn chết hồi tháng trước.
Cộng đồng người Mỷ gốc Việt-
Sau ba ngày bị giam lỏng trong nhà v́ nước lụt vây quanh nhưng may mắn không vào nhà, tôi vẫn bị thôi thúc chuyện ăn cơm nhà lo chuyện thiên hạ mặc dù không biết bao nhiêu lần phiền năo gây đến cho ḿnh. Tôi chạy xe ḷng ḍng đến những khu lụt có nhiều gia đ́nh người Việt cư ngụ, những nơi không đến được th́ gọi điện thoại người này người kia thăm hỏi. Chiến lơi phẩm đầu tiên nhận được khi bánh xe cán đinh ốc to. Tôi đă dự đoán cho t́nh huống này, nen đă mang theo máy bơm bánh xe. Tuy vậy, v́ cái đinh ốc quá lớn, bơm xong chừng 15 phút sau bánh xe xẹp lép, đành phải chạy ḷng ḍng t́m đến chổ sửa xe khu không bị lụt thay bánh khác. Nhiều người đi ra ngoài ngay sau cơn lụt lớn đều bị tương tự kể cả xe cậu con trai út tôi khi chạy đến khu lụt giúp dọn dẹp nhà một người bạn. Lư do, khi nước lũ tràn từ sông rạch lên đường xá , sức mạnh nước lũ mang theo đủ thứ tạp nhạp từ đồng ruộng, lề đường kể cả đinh ốc. Khi nước rút, nước rút từ từ, những đinh ốc nằm lại trên đường. Cộng đồng người Mỷ gốc Việt ở Baton Rouge và phụ cận có khoảng 10 ngàn. Sau khi kiểm điểm, khoảng 70% gia đ́nh VN bị ảnh hưởng ít nhiều v́ nước lụt, từ nước vào nhà đến mắt cá chân đến những căn nước ngập đến mái nhà.
Không ai muốn thiên tai ! Nhiều mất mát như h́nh ảnh xưa cũ, vật kỷ niệm mất đi không thể thay thế. Sau cơn lụt, sau khi gia đ́nh được b́nh an, vấn đề thực tế về ảnh hưởng vật chất như xây dựng lại nhà cửa, mua sắm lại đồ đạt trong nhà quay về trong đầu óc mọi người, có kẻ cười thầm thoải mái, có kẻ rầu rầu đăm chiêu. Riêng cộng đồng VN, lụt lội c̣n ảnh hưởng đến sinh kế của nhiều gia đ́nh sống bằng nghề thương mại tự do có tính cách gia đ́nh như làm móng tay, hớt tóc, xưởng gổ. Tôi biết một đại gia đ́nh gồm ba chị em con của một cựu SQ qua Mỹ thời đầu thập niên 90 theo diện HO. Sau hơn hai mươi năm, họ có gia đ́nh con cái và ở ba căn nhà riêng trong cùng một khu phố. Ba chị em có tiệm nail trong một khu thương mại. Họ là những Phật tử ngoan hiền, các con đều đi sinh hoạt GDPT. Lũ lụt do nước sông dâng lên ào ạt tràn về khu phố của ba chi em đang ở, và khu thương mại trong đó có tiệm nail của ba chị em. Hiện gia đ́nh ba chi em, vơ chồng con cái cùng nhiều gia đ́nh kha'c có hoàn cảnh tương tự đang trú ngụ tại chùa Tam Bảo từ ngày đầu chạy lụt. Bảo hiểm nhà đất thông thường do công ty tư nhân có tiếng tăm như State Farm , All States chỉ trả thiệt hại nếu hỏa hoạn, gió bảo, nhưng không bao gồm lụt hay động đất. Muốn có bảo hiểm lụt, phải mua riêng do FEMA bảo trợ và điều hành khu nào bắt buộc phải mua, khu nào không. Những người có nhà c̣n nợ tiền ngân hàng, bắt buộc phải mua bảo hiểm do sự đ̣i hỏi của ngân hàng. Người Việt, với quan niệm "an cư lạc nghiệp", những người ở Mỹ lâu năm, việc làm vững chắc, đều trả dứt tiền nợ nhà rất sớm, nên đa số đều không mua bảo hiểm lụt. Đến thăm gia đ́nh một anh bạn, trong một khu nhà lớn đồ sộ. Trước mỗi nhà, đồ đạc, thảm, bàn ghế xếp chất chồng cao gần tới đầu người. Sau những câu chuyện thăm hỏi, anh ấy nh́n vào khoảng không đăm chiêu với giọng cười buồn "tui nói với hai đứa con, coi như ba vừa từ đảo Bidong-Mă Lai mới di tản qua Mỹ, chỉ có hai vali thôi..." Ngược lại, đến thăm một anh bạn ở một khu lụt khác. Anh ta qua Mỹ theo chương tŕnh HO năm 95. Vợ chồng mua căn nhà nhỏ, cũ hơn 50 năm khoảng 10 năm trước nên c̣n nợ ngân hàng, do dó anh phải mua bảo hiểm lụt. Gặp anh, tôi đùa, nhờ lụt chuyến này anh được có nhà mới và đồ đạc mới rồi. Anh bạn cười cười, cười cả trong ánh mắt.
Ông Chủ tịch Cộng đồng người Việt tại Baton Rouge và phụ cận, tên Dũng, nguyên là KS cơ khí làm việc chung với tôi hơn 20 năm tại một nhà máy sản xuất điện lực bằng năng lượng hạch nhân. Anh Dũng, xin hưu non khoảng 5 năm trước. Anh theo đạo Công giáo, phần lớn thời giờ hưu trí, anh lo việc nha thờ, cộng thêm trách nhiệm vác ngà voi này. Trước tháng 4, 1975, anh gia nhập Hải Quân sau khi tốt nghiệp khóa 25 Vơ Bị Đà Lạt. Anh là bạn đồng khóa Vơ bị với anh Linh Nguyễn viết thông tin sinh hoạt cộng đồng cho báo Người Việt- Westminter,CA. Nhờ sự liên hệ này, chuyện lụt lội ở Louisiana được nhanh chóng thông tin trên báo NV. Tuần rồi anh gọi điện thoại thông báo cho tôi (trong vai tṛ P/CT cộng đồng gần 20 năm nay qua 3 ông CT khác nhau) biết có phái đoàn thiện nguyện người Mỷ gốc Đài Loan từ Houston qua Baton Rouge. Họ có dự trù 120 phần quà, và sẽ mượn chùa Tam Bảo ngày thứ sáu 26/8 để tặng quà nhỏ góp phần cứu trợ khẩn cấp cho nạn nhân lũ lụt người Việt gặp khó khăn, không phân biệt tôn giáo. Dĩ nhiên, chúng tôi cần có mặt để hổ trợ họ về vấn đề thông dịch, điều hành... Khi đến chùa, gặp phái đoàn hơn mười người , tôi mới biết họ thuộc tổ chức Tzu Chi Foundation, tạm dịch "Tổ chức Cứu Trợ Từ Bi" . Trước đó hai ngày, anh Dũng dẫn họ thăm viếng những khu lut, có nhiều cư dân người Việt và ghi chi tiết 120 gia đ́nh cần được hổ trợ.
Tổ chức Cứu Trợ Từ Bi (Tzu Chi Foundation)
Từ lâu, tôi biết thoang thoáng về tổ chức thiện nguyện này do một ni sư ở Đài Loan sáng lập , được báo chí đề cập như một "Mother Theresa of the East" . Tôi vẫn nghĩ họ chỉ là một tổ chức tôn giáo qua Mỹ xin cúng dường để cứu trợ cho những quốc gia PG vùng Đông nam Á như Việt Nam, Cam Bốt, Lào, Miến Điện...vậy thôi, tương tự như nhiều hội từ thiện, tôn giáo VN xin tiền về VN cứu trợ, xây chùa, nhà thờ này nọ; nhưng khi người Mỹ gặp thiên tai hoạn nạn, th́ không thấy họ nói ǵ. V́ thế, tôi không t́m hiểu thêm cho đến khi gặp những người thuộc tổ chức từ bi này, tôi mới biết tôi sai.
Với nhân duyên gặp gở những người t́nh nguyện này, tôi t́m hiểu thêm về tổ chức, tóm tắt sau đây trong phạm vi hiểu biết của ḿnh. Tổ chức Từ bi được thành lập năm 1966 do một vị ni sư, lúc đó mới 30 tuổi tên Cheng Yen , tu tại một làng nghèo thuộc Loan, sáng lập. Vị sư cô sinh ra từ một gia đ́nh giàu có, đi tu lúc 26 tuổi. Sư cô nghiên cứu và tŕ tụng kinh Pháp Hoa (Lotus Sutra), rồi phát nguyện hạnh Bồ Tát giúp đời. Phật tử thế gian, thông thường đi chùa lể Phật mục đích cầu nguyện cho lợi ích vật chất bản thân. Thanh thoát hơn nữa, Phật tử dốc ḷng tu học qua nhiều tông phái, thanh qui khác nhau, cũng chỉ với muc dích t́m sự an lạc, tỉnh lặng cho thân tâm "ngày an lành đêm an lành", hay phát huy trí tuệ , tiến đến sự giác ngộ giải thoát cho riêng ḿnh. Cho nên v́ hạnh nguyện, sư cô đă thuyết phục các ni chúng, các đệ tử sông xả thân vào đời sống , quan tâm đến con người, xă hội xung quanh. Đối với những người đă có địa vị học vấn, tiền bạc th́ dùng trí tuệ PG cảm hóa, và nối kết. Đối vói những người bất hạnh, giúp đở họ với ḷng từ bi va kính trọng. Thậm chí, chùa của sư cô và ni chúng không nhận tiền cúng dường với mục đích cho chùa hay bảo dưỡng ni chúng mà ni chúng cũng phải làm việc để tự nuôi sống ḿnh như một đại gia đ́nh. Nền tảng bắt đầu từ 30 bà nội trợ được yêu cầu tiết kiệm hai xu từ tiền tạp hóa của họ mỗi ngày để giúp đỡ người nghèo; bây giờ đă phát triển đến một tổ chức với 10 triệu thành viên tại hơn 50 quốc gia , cung cấp cứu trợ quốc tế tại 70 quốc gia . "Cứu trợ Từ Bi" t́nh nguyện cứu trợ tất cả những đau khổ bất kể quốc tịch , tôn giáo , sắc tộc hay t́nh trạng kinh tế - xă hội . Bằng cách xử lư tất cả mọi người với ḷng biết ơn , kính trọng, và t́nh yêu, Tzu Chi hy vọng truyền tĩnh lặng trong mỗi con người và truyền cảm hứng cho ḥa b́nh và ḥa hợp trong thế giới. Tzi Chi Foundation c̣n có bệnh viện, Chẩn y viện, trường Đại học dạy đến Tiến Sĩ (PhD), trường Y khoa, học bổng cho hoc sinh, giáo dục về môi trường... để đáp ứng nhu cầu cứu trợ tùy theo vùng miền và hoàn cảnh.
Trong trận băo Sandy năm 2012 tàn phá và gây lụt lội cho nhiều Tiểu bang Hoa Kỳ,nặng nhất ở New Jersey và New York, tổ chức "Từ Bi" chi nhánh phụ trách Hoa Kỳ đă đến cứu trợ trực tiếp đến nạn nhân băo lụt tổng cộng 10 triệu đô la. Đầu năm nay, Tzu Chi Foundation tổ chức kỷ niệm 50 năm thanh lập. TT Obama đă gửi Đặc sứ thay mặt TT gửi thư chúc mừng và tri ân đến những thiện nguyện viên đă xă thân cứu giúp nạn nhân băo lut trong trận băo Sandy. Mới đây, tổ chức "Từ Bi" qua tận Thổ Nhỉ Kỳ (Turkey) , trực tiếp trao 400 phần quà cho người tỵ nạn Syria.
Hơn mười người t́nh nguyện viên đến chùa Tam Bảo, ngoài bộ quần áo cá nhân giản dị, c̣n khoác bên ngoài môt cái áo. Sau lưng áo, một h́nh hoa sen tám cánh. Ở giủa thay v́ thông thường là một búp sen, thay vào đó có một con thuyền. Đây chính là biểu tượng cho những người đi làm thiện nguyện cho tổ chức Từ Bi. Trước khi bắt tay vào việc, họ đứng ṿng tṛn chắp tay niệm Phật. Người trưởng đoàn nói về biểu tượng, đường hướng tu học trên con đường phục vụ con người. Tám bông sen tượng trưng bát chánh đạo, con thuyền ở giữa tượng trưng con thuyền cứu độ chúng sinh.
Vài lời kết-
Thông thường, cứu trợ khẩn cấp trong lúc thiên tai, do các tổ chức từ thiện kể cả American Red Cross , tôn giáo mang đến cho người bị nan phần lớn là vật dụng, thức ăn cần thiết, nhưng không có cho tiền mặt muốn mua ǵ mua, ngoại trừ FEMA ((FEMA hổ trợ mỗi hộ gia đ́nh tuy` theo lợi tức 1 tháng tiền Foodstamp, 3 tháng tiền thuê nhà trong khi chờ sữa chửa, hổ trợ phần nào tiền sửa nhà nếu không có bảo hiểm...) . Riêng phái đoàn "Cứu trợ Từ bi", tôn chỉ của họ khi đi cứu trợ là bằng tiền mặt, qua h́nh thức VISA Debit Card và đưa tay trực tiếp đến gia đ́nh nạn nhân như họ đă từng giúp cho nạn nhân trong trận băo Sandy. Dĩ nhiên, người dân có thể dùng VISA để mua vật dụng, đi ăn hay mua ǵ họ muốn. Như tŕnh bày phần đầu bài viết, họ sẽ tặng 120 phần quà , cho 120 hộ gia đ́nh VN gặp khó khăn nhất do đại diện Cộng đồng thu xếp. Buổi phát quà bắt đầu từ 10 giờ sáng, dự trù đến khoảng 1 giờ trưa xong để phái đoàn và chúng tôi c̣n dùng cơm với chư Tăng trong chùa. Những người quen lănh quà xong cho biết, mỗi hộ được tặng 500 đô. Có lẽ, với món quà tặng giá trị này, tiếng đồn vang xa...Khoảng 12 giờ trưa, hàng trăm người lái xe đến chùa ghi danh xin được nhận tiền cứu trợ. Số người kéo đến sau lên tới 300 hộ gia đ́nh. Anh Dũng và tôi lại chay đôn chạy đáo t́m cách giải quyết măi đến 4 giờ chiều mới xong. Đó, phiền năo bắt đầu!
Như Không
August 31, 2016