Sinh nhật thứ 79 của tôi
Năm ngoái cũng như năm nay, trước ngày sinh nhật của tôi vài người bạn và học sinh của trường NTT-PĐP gửi lời chúc mừng sinh nhật, cả bà hàng xóm người Mỹ ở bên kia đường cũng gửi lời Happy Birthday.
Tôi muốn t́m hiểu v́ sao có sự nhầm lẫn đó. Con gái tôi ở trong nhà cũng nghi ngờ hỏi: “Bộ sinh nhật của cha ngày 13 tháng 5 hả ?” Bởi v́ con tôi biết từ trước tới nay là ngày 15 tháng 5. Cho nên tôi muốn t́m hiểu nguyên do.
Khi ông thân tôi mất rồi, tôi mới dám lục t́m giấy tờ trong gia đ́nh, tôi đă thấy ở trong cái tủ kính quần áo bằng gỗ mun đen, có một hộp sắt có khóa và được bắt ốc cứng chắc vào tủ, trong hộp sắt nầy có để một quyển sổ tay vẽ bùa và chú, một số giấy in là hợp đồng người ta vay nợ, do ông thân tôi và chú xă Tiên cùng hùn vốn cho vay, mục đích là gầy dựng vốn cho anh lớn của tôi và con trai trưởng chú xă Tiên lớn lên có tiền ăn học, nhưng do thời cuộc năm 1945, nhng tờ giấy ấy thành ra giấy lộn.
Có một tờ giấy khác viết tay, mực tím ghi bà Quách Thị Lợi bán cho Huỳnh Văn Đoan một miếng đất, mặt tiền ngang 14 thước, sâu 80 thước, mặt hậu 12 thước. Đông giáp đất Lư Quốc Chênh, Nam giáp Xép Năng Gù, Tây giáp đất Quách Văn Tiền, Bắc giáp Rạch Chanh.
Nhờ tờ giấy tay mua bán đất tôi mới biết, mấy năm trước khi tôi c̣n nhỏ, giữa nhà cha mẹ tôi và anh xă Trưởng Lư Quốc Chênh có một cái cḥi lá, thỉnh thoảng má hay cô tôi bảo: “Bưng tô nước cơm hoặc dĩa cá, thịt kho, hoặc tô canh chua cho Bà Cố Chín.”
Về sau nầy, tôi mới biết Bà Cố Chín là em ông Quách Văn Tiền, cả 2 người đó là em một mẹ khác cha với ông cố tôi là Nguyễn Văn Suốt và gần đây em rể tôi cho biết mộ Bà Sơ của tôi.
V́ là con cháu nên bà cố Chín mới bán đất cho cha mẹ tôi cất nhà trên phần đất của bà. Đất của anh xă Chênh cũng là đất của người học Quách bán cho anh ấy, nghe đâu, người họ Quách ấy lập nghiệp ở Bồ Húc, Sa Đéc. Con cái cng làm làng, đến chức Hương Chủ, Hương Cả.
Trong tủ nầy, ở ngăn trên cùng, có một cái ống bằng kim loại, nên có bị rỉ sét đôi chỗ, trong ống nầy, ông thân tôi để khai sinh của ông thân tôi và của các anh, chị, em tôi. Về sau tôi cũng để khai tử của ông thân, bà thân tôi vào cái ống nầy.
Khi tôi đi học lớp Nhứt ở Châu đốc năm 1956, tôi không c̣n đủ tuổi thi vào Đệ Thất Trường Trung Học Thủ Khoa Nghĩa. Bác, Chú tôi mới bàn tính và Bác tôi đă xuống Tỉnh Long Xuyên làm Thế V́ Khai Sinh Cho Tôi, bản chính do Ṭa Ḥa Giải rộng quyền ở Cần Thơ cấp. Theo Thế V́ Khai Sinh, tôi sinh ngày 15 tháng 5 năm 1943 tại xă Mỹ Ḥa Hưng. Là làng của Tôn Đức Thắng, làng nằm bên kia thành phố Long Xuyên, cho đến giờ tôi vẫn chưa đặy chân lên đây lần nào.
V́ vậy, ngày 15 tháng 5 năm 1943 là ngày trên tờ Thế V́ Khai Sinh. C̣n trên Khai sinh ở làng B́nh Thủy của tôi là ngày 13 tháng 5 năm 1941. Thật ra cả hai cái đó cũng không đúng.
Anh em tôi sinh ra, ông thân tôi đều ghi ngày, giờ, năm, tháng sinh trong quyển Truyện Kiều của Nguyễn Du, do chính ông thân tôi đóng b́a cứng, nhưng không có mạ chữ vàng. Đặc biệt là trong đó không có ghi tôi sinh năm tháng, ngày giờ nào.
Nghe Chú Chín của tôi kể lại, ông nội tôi ngày xưa cũng ghi năm tháng, ngày giờ sinh của bác, cô, chú tôi, trong quyển sách có bài thuốc trị bệnh phong t́nh gia truyền. Quyển sách ấy được người nọ mượn, người kia mượn, nên bị thất lạc một thời gian, về sau có người biết chú Thứ Tám của tôi biết “chữ nho”, nên đem đến nhờ đọc dùm. Biết là sách của gia đ́nh nên chú tôi xin lại. Chú thứ Chín nghe đă có quyển sách xưa, nên lật t́m từng trang, nhưng không có chữ nào ghi chú ấy sinh lúc nào. Chú tức giận nói: “Ai ông nội cũng ghi rơ ngày giờ, chỉ có tao, ông nội quên ghi, tức thiệt !”
Nhiều năm sau nầy, vô t́nh lục trong tủ, thấy có quyển Tam Thiên Tự, trong đó ông thân tôi ghi, tôi sinh ngày 9-5-1941 nhằm ngày 14 tháng 4 năm Tân Tỵ.
Ngày xưa thời Pháp thuộc, làng có 12 ông Hội Tề, trong đó có ông Chánh Lục Bộ, trông coi sổ sách Khai sinh, Khai tử và Hôn thú. Chánh Lục Bộ khác với ông Hương Chánh.
Tưởng cũng cần nhắc lại Hương chức gồm có 12 người gọi là Ban Hội Tề, do nghị định của Toàn Quyền Đông Dương ban hành ngày 30 tháng 10 năm 1927, qui định chức vụ và quyền hạn của 12 Hương chức trong Ban Hội Tề như sau:
- Hương Cả: Chủ tịch.- Hương Chủ: Phó Chủ tịch kiêm Thủ quỹ.
- Hương Sư: Giám sát các hương chức khác.
- Hương Trưởng: Trông nom việc học.
- Hương Chánh: Cố vấn cho Hương Thân, Xă Trưởng, Hương Hào
- Hương Giáo: Chỉ bảo cho Hương chức cấp thấp không nằm trong Ban Hội Tề
- Hương Quản: Đảm trách việc cảnh sát, hành chánh và tư pháp.
- Hương bộ hay Thủ bộ: Giữ sổ sách thuế bộ như thuế thân, thuế ghe, thuyền, thuế trâu ḅ, địa bộ và các sổ sách khác của làng.
- Hương Thân: Đứng đầu Ban Chấp Hành (Hương Thân, Xă Trưởng, Hương Hào) có nhiệm vụ liên lạc giữa Ban Hội Tề với quan trên.
- Xă Trưởng hay Thôn Trưởng: Làm môi giới giữa xă thôn và nhà nước.
- Hương Hào: Coi việc tuần tra ở trong làng xă.
- Chánh Lục Bộ: Chịu trách nhiệm về Khai sanh, Khai tử, Hôn thú
Do người xưa tŕnh độ không cao, nên không quan trọng ngày giờ, người khai muốn khai ngày nào cũng được, có 2 người chứng. Cho nên có người để vài ngày sau, tháng sau, năm sau mới khai. Anh tôi sinh ngày 3-12-1928, nhưng trong khai sinh ghi 01 Dec. 1929. Chắc là do ông thân tôi để đến năm sau mới khai.
C̣n nữa, những ông Chánh Lục Bộ chữ nghĩa không rành lắm, nên nhiều khi tên người ta ghi sai. Chẳng hạn như chú tôi tên Nhuệ, Chánh Lục Bộ ghi là Nhệ, một người mà các anh chị Cựu học sinh Kỹ thuật Cao Thắng trước 1975 đều biết là Thầy Nguyễn Văn Nên, nhưng Chánh Lục Bộ ghi là Nén, nên sau nầy Thầy phải ra Ṭa chỉnh lại.Sinh nhật của tôi năm nay đáng nhớ, sáng sớm vừa bước ra th́ con gái đưa Thiệp mừng Sinh nhật, con trai đem cho ổ bánh Sinh nhật và cái điện thoại Google Pixel 2 XL để thay cái Samsung, nhưng đến cửa bấm chuông rồi ra về. Con gái trời mưa tầm tả chạy hơn 1 tiếng đem về nào là xôi ṿ, ḿ xào, món kho, canh chua thức ăn nào cũng đựng trong hộp nhựa, chỉ có nước để trong tủ lạnh ăn dần, chăc phải 1 tuần mới hết và khng quên kèm theo phong b́ mừng Sinh nhật.
Cái đặc biệt Sinh nhật nầy đáng nhớ là con gái lớn từ Việt Nam cũng gọi qua Face Time mừng sinh nhật cha. C̣n th́ ai ở đâu ở đó. Cháu nội, cháu ngoại cũng vậy, chẳng có đứa nào đến mừng Sinh nhật, chỉ có đứa cháu ngoại nhỏ nhất, gọi điện thoại “Happy Birthday ong ngoai”.
Cho nên đây là Sinh nhật 79 trong mùa Covid-19 đáng nhớ trong đời.
