Tản Mạn về chào cờ

*

Năm 1954, tôi học lớp nhì Trường Nam Tiểu Học Châu Đốc, vào thời kỳ đó Trường chia làm hai buổi, buổi sáng có các lớp Nhì, lớp Nhất, lớp Tiếp Liên học, buổi chiều các lớp Ba, Tư, Năm, vì Trường chỉ có 4 dãi lớp, 3 dãi xây tô lợp ngói, còn một dãi lớp cột gỗ vách lá, lợp lá, tổng cộng tất cả có chừng 16 lớp học.

Phần nằm sát Trường Thủ Khoa Nghĩa là một dãi lớp 6 phòng xây tô, chạy dọc theo đường Nguyễn Đình Chiểu, song song đó có 6 lớp học lợp lá, giữ hai dãi lớp này là một cái sân tráng xi măng để tập thể dục, khu này có những cây điệp già, tiếp theo 6 phòng xây tô là cổng Trường, qua khỏi cổng Trường, tiếp theo là 3 phòng học xây tô, song song đó là 3 phòng xây tô, ở giữa hai dãi lớp này cũng có cái sân nhưng nhỏ hơn sân kia, lại trồng nhiều cây bả đậu, lấy bóng mát cho học sinh chơi ở sân.

Giữa hai khu cùng Trường, ngăn chia bởi một cái sân đất, chính giữa sân có cột cờ, từ ngoài cổng nhìn thẳng vào thấy ngay cây cột cờ này, đây là nơi mà hàng ngày học sinh lớp trực thay phiên nhau, đứng xếp hàng chào cờ, còn các lớp khác chỉ đứng ngay trước cửa lớp của mình để chào cờ.

Khi chào cờ. Thầy giáo dạy lớp đứng gần học sinh của lớp mình tại cửa ra vào, còn lớp trực có một học sinh đứng ở gần cột cờ điều khiển hô to khẩu hiệu: Nghỉ, nghiêm, chào cờ và bắt nhịp cho học sinh trực của lớp mình hát, có hai học sinh phụ trách kéo cờ, Thầy giáo đứng ở hàng đầu, chịu trách nhiệm để cho học sinh làm lễ chào cờ. Khi tất cả học sinh đứng nghiêm, học sinh điều khiển bắt nhịp, bài Quốc ca cất giọng, cờ từ từ kéo lên, khi bài Quốc ca chấm dứt, cờ kéo lên tới ngọn cột cờ, hai học sinh phụ trách cột chặt dây vào cột cờ. Học sinh điều khiển hô khẩu hiệu cho học sinh trong hàng đi về lớp mình, còn học sinh các lớp khác do Thầy giáo cho phép đi vào lớp.

Đó là nghi thức một buổi chào cờ ở Trường Nam Tiểu Học Châu Đốc, nhưng tất cả các Trường khác trên toàn quốc đều áp dụng gần giống như vậy, tập cho học sinh có thói quen chào cờ, để lớn lên trở thành người công dân theo nghi thức đó mà chào cờ. có thể tóm gọn, qui cách chào cờ là đứng nghiêm, hai tay buông thỏng xuống, người tham dự hát Quốc ca. Công chức khi chào cờ đứng nghiêm còn quân nhân khi chào cờ có súng trường thì bồng súng chào, không sung trường thì chào tay, còn Quốc ca do ban nhạc cử hành hay do máy phóng thanh phát ra. Do vậy ai cũng thuộc quốc ca, biết qui cách chào cờ nhờ có học tập từ những năm còn là học sinh ở Tiểu học hay Trung học.

Các giáo chức chào cờ trong hội trường

Tôi nhớ lúc học Trung Học, môn Công dân giáo dục có dạy về phép tôn trọng Quốc kỳ và Quốc ca. Nhớ lại hồi còn nhỏ, lúc ở nhà quê có người đã kể cho tôi nghe về một giai thoại người Pháp tôn trọng quốc ca của họ. Năm đó vào khoảng 1950, trong một quận thuộc tỉnh Long Xuyên, vào lúc nghỉ Hè, có một anh học sinh về nhà nghỉ, một hôm vào buổi trưa anh ta lấy kèn Harmonica ra thổi bài La Marseillaise, thổi một lần anh ta chưa vừa ý, lại thổi tiếp lần thứ hai, khi anh ta chấm dứt, một anh sĩ quan người Pháp từ ngoài đường đi vào nhà anh đó, anh ta chào hỏi bằng tiếng Pháp, nhưng anh sĩ quan kia đi đến bốp tai anh học sinh nọ, rồi dạy anh ta: “Đây là bài Quốc ca nước Pháp, chỉ được dùng để chào cờ, không được phép dùng không đúng chỗ, không đúng lúc, anh thổi bài Quốc ca, tôi bị bắt buộc phải đứng nghiêm, anh làm mất thì giờ của tôi, từ nay phải nhớ tôn trọng bản nhạc này nghe !”

Những người Việt Nam định cư ở Mỹ, khi nhập tịch người ta sẽ phát cho bản Quốc ca của Mỹ The Star-Spangled Banner và qui cách khi chào quốc kỳ là đứng nghiêm, tay phải đặt lên ngực trái, nếu đội mũ không phải là đồng phục thì tay phải cầm mũ để lên ngực trái, để áp dụng ca quốc ca và chào quốc kỳ trong lễ Tuyên thệ trở thành công dân Mỹ.

Tổng Thống Ngô Đình Diệm và Tổng Thống Eisenhower chào cờ,
Tổng Thống Ngô Đình Diệm và các viên chức Việt Nam đứng nghiêm.

Ngày nay, trên đất Mỹ, nhiều buổi lễ chào cờ, gồm có chào cờ Mỹ và Việt Nam Cộng Hòa, khi chào cờ Mỹ, công dân Mỹ tuân thủ qui cách để tay phải lên ngực trái là đúng phép, nhưng đến khi chào cờ Việt Nam Cộng Hòa, người ta do quen hay quên vẫn để tay phải lên ngực trái là không đúng qui cách, chúng ta người Việt Nam nên theo đúng qui cách của người Việt Nam lúc chào quốc kỳ Việt Nam Cộng Hòa nên đứng nghiêm, hay tay buông thỏng xuống.

Làm đúng qui cách, là chúng ta đã tôn trọng lá quốc kỳ, biểu tượng của tổ quốc chúng ta.

Ngày 24-1-2012