Yếu Lược Thơ Trung Quốc

A.   NGUỒN GỐC:

1.     Theo Truyền thuyết:

Vào thời Nghiêu, Thuấn đă có Thơ như:

Kích Nhưỡng Ca (Nghiêu).
Nam Phong Ca (Nghiêu)
Khanh Vân Ca (Thuấn)

2.     Theo Lă Thị Xuân Thu:

Thơ có từ nhà Hạ

候 人 兮

3.     Theo các nhà khảo cổ học:

Ghi trên mu rùa và xương thú đời Thương

Quí măo  bốc

Căn cứ trên trống đồng đời Thương

Kính nhật  tân

B.   DIỄN BIẾN QUA CÁC THỜI ĐẠI (韻 文 六 变)


V
ận Văn Lục Biến

Thời Đại Phát Sinh


H́nh th
ức


N
ội Dung


Đ
ặc điểm



 

 

 

Ba

 

 

 


Phương Bắc (Chu)

Từ 2- 11 chữ, thường là 4 chữ. Có bài không vần, vần ở giữa, nhiều nhất là ở cuối câu.Kinh Thi chỉ là bài ca ngắn. Kinh thi để ca.

Phong, Quốc Phong 160 thiên
Nhă:
-Đại nhă: 74 th.
-Tiểu nhă: 31-
Tụng:
-Chu tụng: 31-
-Lỗ tụng:    4 -
-Thương tụng: 5 thiên.
Phú, Tỉ, Hứng

-T́nh cảm
-Chánh trị
-Tế thần minh

 

 

 

 Tao

 

 

 

Phương Nam (Sở)

4 chữ - 8 chữ, nhiều nhất là 7 chữ. Trong đoạn hay cuối đoạn có chữ Hề. Sở từ trường thiên, có khi dài vài trăm hay vài ngàn chữ.

-Lăng mạn
-Dùng nhiều thần thoại

Khuất Nguyên:
-Ly tao
-Cửu chương
-Thiên vấn

Tống Ngọc:
Sở trường miêu tả có ảnh hưởng Phú sau này.
-Cửu biện
-Chiêu hồn

 


 Phú



Hán

Là thể văn xuôi có vần, có điệu. Phú phát triễn Kinh thi, có tính cách “Trực trần kỳ sự”.

-Tả cảnh vật, tâm sự một cách diễm lệ.

Tương Như:
-Tử hư phú
-Trường môn phú

Dương Hùng
-Thục đô phú.

 

 

 

 

 

 

Thi

 

Nhạc
Phủ
Thi

 

Hán

Câu dài ngắn. Hát được. Nhạc Phủ h́nh thành từ Hán Vũ Đế cho đến Ai Đế th́ bỏ đi.

Tự sự, đúng đắn.

 

Cổ Thể
Thi


Hán

Câu 5 chữ hay 7 chữ. Không hát được

-Trữ t́nh, ôn ḥa.

 

 

 

Cận
Thể
Thi


 

 

Đường

Luật thi
Tuyệt cú

 

Sơ Đường: Tứ kiệt
Thịnh Đường: Lư Bạch, Đỗ Phủ
Trung Đường: Bạch Cư Dị
Văng Đường: Đỗ Phùng, Ôn Đ́nh Quân, Lư Thương Ẩn


 

Từ

 

Trung Đường

Thể ngắn 16 chữ
Thể dài 24 chữ.
Là loại ca khúc, theo nhạc đặt lời gọi là

 

 

Ôn Đ́nh Quân


 


Khúc


 


Nguyên

Tán Khúc: Có liên hệ với Từ.
Hí khúc: Có nhạc điệu múa.
Thể loại vận văn, đặc biệt của Nguyên, thể tài hoàn toàn mới mẻ.

 

 

 

Huỳnh Ái Tông
1973