WIKILEAK

TUỔI THƠ DỮ DỘI CỦA ASSANGE

Cuộc đời của Julian Assange, nhà sáng lập trang web WikiLeaks, hấp dẫn như một cuốn tiểu thuyết phiêu lưu mạo hiểm, bắt đầu từ một tuổi thơ khá dữ dội

Julian Paul Assange  sinh ngày 3-7-1971 tại  Townsville, một thành phố nhỏ ở bang Queensland, Đông Bắc duyên hải nước Úc.

Sau lễ thôi nôi của Julian, mẹ ông - bà  Christine Assange - đi bước nữa lấy một ông bầu gánh hát lưu động. Họ sống nay đây mai đó, khi thì ở gần vịnh Byron bang New South Wales, khi thì ở trên đảo Magnetic nơi mà thuyền trưởng Cook, nhà thám hiểm trứ danh người  Anh, tin rằng có từ trường rất mạnh khiến chiếc la bàn của ông quay cuồng lung tung.

Bà Christine Assange: “Con tôi không phải là giáo sĩ Hồi giáo”. Ảnh: Daily Mail

 Giống như Tom Sawyer

 Cả hai vợ chồng bà Christine thuộc loại  người có ít nhiều máu nổi loạn. Mẹ của Julian, năm 17 tuổi, từng đốt sách giáo khoa rồi bỏ nhà đi bụi đời với một chiếc mô tô.

 Cuộc sống Julian trên đảo được mô tả giống như cậu bé Tom Sawyer trong cuốn tiểu thuyết lừng

danh của nhà văn Mark Twain “Tôi có một con ngựa riêng. Tôi tự làm một chiếc bè. Tôi đi câu. Tôi phiêu lưu trong các hầm mỏ và địa đạo”.

Từ năm 14 tuổi, gia đình Julian lần lượt di chuyển qua  37 địa danh, do đó, chuyện học hành của Julian không được ổn định. Nơi nào ở lâu một chút, Julian vào trường học. Những lúc khác, ông học lóm  với các giáo sư đại học. Nhưng phần lớn thời gian, ông tự học một cách miệt mài.

Julian thích các môn khoa học. Ông kể lại: “Tôi dành phần lớn thời gian la cà các thư viện”. Vốn từ ngữ  của Julian rất phong phú nhưng mãi đến sau này, ông mới biết đánh vần một cách chính xác những từ  ngữ ông học được.

Năm Julian lên tám, mẹ ông bỏ chồng theo một chàng nhạc sĩ và sinh cho ông này một đứa con trai. Quan hệ chồng vợ lúc nào cũng đầy bão tố. Mẹ của Julian thường hay than vãn ông chồng thích thượng cẳng chân hạ cẳng tay. Do đó, một lần nữa mẹ Julian lại  trở thành người mẹ đơn thân.

Cuộc chiến giành đứa em cùng mẹ khác cha của Julian hết sức quyết liệt. Người chồng nhạc sĩ vốn là môn đồ của  một giáo phái kỳ dị chủ trương “không thấy, không biết, không nghe”. Trong đạo có một số thành viên là bác sĩ yêu cầu các nữ môn đồ dâng hiến con sơ sinh của mình cho nữ giáo chủ Anne Hamilton-Byrne. Giáo phái này có cả gián điệp nằm vùng trong chính phủ.

 

Bởi vậy, bà Christine rất sợ người chồng đầy quyền năng bắt con. Bà âm thầm dắt hai đứa con chạy trốn suốt năm trường. Trên đường chạy trốn, có một lần mẹ của Julian thuê một căn nhà nằm đối diện với một cửa hàng điện tử. Lúc đó, Julian đã biết chút ít về lập trình tin học. Ông muốn qua cửa hàng mượn cỗ máy Commodore  64 để viết lập trình. Thấy con quá say mê, mẹ của Julian đi thuê một chỗ ở khác rẻ tiền hơn để có tiền sắm cho Julian chiếc Commodore của riêng mình.

 

Cao thủ bẻ khóa

Julian bắt đầu bẻ khóa các chương trình nổi tiếng bằng cách truy tìm thông tin ẩn của nhà lập trình. Theo lời kể của Julian, công việc bẻ khóa giống như đánh cờ vua. Nếu bạn không rành các thế cờ thì đừng mong làm nên chuyện.

 

17 tuổi, Julian Assange đã trở thành một cao thủ tin tặc. Ảnh: World Press

Julian tự coi là một kẻ sống bên lề cuộc đời. Năm 16 tuổi, ông mua một modem. Chiếc máy tính của được biến thành một cổng thông tin.  Julian tự xưng là Mendax – xuất phát từ cụm từ “splendide mendax” (lời giả dối cao thượng) của nhà thơ trữ tình La Mã Horace. Lần lần,  Julian nổi tiếng trong giới tin tặc là một cao thủ có thể bẻ khóa các mạng gọi là an ninh nhất.

Julian cùng với hai tin tặc khác thành lập nhóm International Subversives, xâm nhập các hệ thống máy tính ở châu Âu và Bắc Mỹ,  kể cả mạng thông tin của Lầu Năm Góc và Los Alamos National Laboratory, phòng nghiên cứu khoa học và công nghệ của Mỹ lừng danh thế giới.

Trong quyển Underground (Ngầm) viết chung với nhà văn Suelette Dreyfus, Julian đề xướng  một quy tắc vàng của văn hóa tin tặc: “Không được làm hỏng hệ thống máy tính mà bạn xâm nhập . Không được thay đổi thông tin trong hệ thống. Chia sẻ thông tin”.

Có con

Vào thời điểm  đó, Julian si mê một cô gái 17 tuổi. Ông tạm rời gia đình, ra riêng với người yêu. Không may, một hôm cảnh sát liên bang phát giác  chỗ ở của đôi nhân tình  và tịch thu máy tính cùng những vật dụng liên quan. Sau này, Julian mới biết có kẻ nào đó vu cáo đôi tình nhân ăn cắp  của ngân hàng Mỹ City Bank 500.000 USD!

Tất nhiên, Julian không bị truy tố. Tất cả thiết bị máy móc được trả lại. Lúc đó, Julian tự nhủ  cần phải rút vào bí mật. Julian đưa người yêu  lên thành phố Melbourne sống bất hợp pháp trong một căn nhà  nhỏ. Sau đó không lâu, bạn gái của Julian có  bầu. Julian lại đưa bạn gái về gần nhà mẹ. 18 tuổi, Julian mới làm lễ kết hôn không chính thức với người bạn tình. Không lâu sau, Julian đã có một đứa con trai.

Bẻ khóa, xâm nhập mạng máy tính đã trở thành một phần  cuộc sống của Julian Assange. Cuộc phiêu lưu khám phá thế giới số luôn được mở rộng với kiến thức học được.

Các hoạt động táo bạo của nhóm International Subversives bắt đầu bị cảnh sát liên bang Úc chú ý. Họ thành lập một chuyên án về nhóm này mang mật danh “Chiến dịch Thời tiết”.

Julian Assange

'Người hùng' không chốn dung thân

Với những người ủng hộ thì sáng lập viên trang Wikileaks Julian Assange là người hùng của sự thật, còn với với những người chỉ trích, anh là kẻ chỉ thích làm rùm beng những thứ nhạy cảm khiến nhiều người gặp nguy.

"Người hùng" bị truy đuổi Julian Assange. Ảnh: AP 

Cuộc sống của Julian Assange đã thay đổi hoàn kể từ khi anh và các cộng sự cho ra đời trang Wikileaks năm 2006. Khi đó, người đàn ông Australia 39 tuổi này đã quyết định sử dụng kinh nghiệm trong những năm tháng làm hacker khét tiếng và chỉ số thông minh được bạn bè tán tụng để xây dựng trang Wikileaks, mà sau đó được mệnh danh là "quả bom sự thật".

Sự nổi tiếng của Wikileaks gắn liền với việc thu thập những thông tin bí mật với khối lượng lớn, lưu trữ chúng bằng công nghệ làm sao để chính phủ và các tổ chức khác không thể thu hồi, sau đó công bố trên phạm vi toàn cầu. Những đợt công bố thông tin gây chấn động của Wikileaks gồm 250.000 thư tín ngoại giao của Mỹ vừa qua cùng hơn 90.000 tài liệu mật của Mỹ về chiến tranh Afghanistan và 400.000 tài liệu tương tự về Iraq, đều diễn ra trong năm nay.

Tuổi trẻ "dữ dội"

Julian Assange sinh ra tại thành phố Townsville, bang Queensland, miền bắc Australia năm 1971 và có một tuổi thơ "dữ dội". Cha mẹ anh gặp nhau trong một lần đi biểu tình phản đối chiến tranh tại Việt Nam và có lẽ điều này đã góp phần khiến đứa con của họ mang trong mình một tinh thần "ưa nổi loạn". Sự bất ổn về cư trú bắt đầu đeo bám Assange ngay từ khi còn thơ với 37 lần phải đổi trường học, vì cha mẹ điều hành một nhà hát lưu động nay đây mai đó.

Những nguồn tin từ Australia cho rằng Assange đã bỏ nhà đi bụi từ năm 17 tuổi và có thời gian sống vất vưởng ở thành phố Melbourne. Dù yêu thích toán và vật lý, Internet mới là niềm đam mê đích thực của cậu thanh niên có bản lý lịch khác người này. Niềm đam mê đã dẫn dắt Assange trở thành một phần của thế giới ngầm trong làng máy tính khi ở độ tuổi mới lớn. Anh tìm cách học làm hacker để đột nhập vào tài khoản email của những người giàu có hoặc có ảnh hưởng, rồi khai thác bí mật của họ.

Duy trì lối sống ưa tự do nhưng Assange đã lên chức bố ngay từ năm mới 18 tuổi. Đi đêm lắm cũng có ngày gặp ma, năm 1995, Assange đã suýt phải vào bóc lịch trong nhà tù vì 25 cáo buộc liên quan đến tội danh tấn công hệ thống máy tính. Cuối cùng Assange lĩnh án phạt vài nghìn đô la Australia và chỉ may mắn thoát cảnh ngồi tù với điều kiện không được tái phạm.

Qua thời 'nông nổi'

Sau lần vướng vào vòng lao lý, Assange quyết định đi theo một hướng khác có tính chất khá hàn lâm, khi làm việc suốt 3 năm với nhà nghiên cứu Suelette Dreyfus, chuyên nghiên cứu về các ảnh hưởng của Internet, và viết chung một cuốn sách với bà. Dreyfus mô tả Assange là "nhà nghiên cứu rất có tài", người khá quan tâm đến những vấn đề vĩ mô như khái niệm chủng tộc và công lý, cũng như những việc mà các chính phủ nên và không nên làm.

Bước đi mang tính "hàn lâm" tiếp theo của Assange là vào học tại Đại học Melbourne và theo đuổi nghiên cứu môn toán và vật lý. Tại đây anh đã trở thành một thành viên nổi tiếng của hiệp hội những nhà nghiên cứu về toán học của trường. Nhưng bước ngoặt thực sự của chuyên gia xuất thân từ hacker này đến từ năm 2006, khi anh và những người bạn cùng niềm đam mê lập ra trang Wikileaks với lời giới thiệu là "trang Wikipedia không thể kiểm duyệt".

Trang web phi lợi nhuận này được Assange điều hành với sự cộng tác của một nhóm tình nguyện viên, chuyên công bố những tài liệu nhạy cảm hoặc bí mật về những sai trái của các chính phủ cũng như tổ chức, đồng thời chuyển những thông tin đặc biệt này cho giới truyền thông.

Một trong những tài liệu gây chấn động đầu tiên mà Wikileaks công bố là đoạn băng video bí mật ghi lại cảnh một trực thăng chiến đấu Apache của Mỹ bắn giết 12 thường dân, gồm hai phóng viên Reuters, tại Baghdad năm 2007. Tiếp theo là đợt công bố thông tin ồ ạt về các bí mật của tình báo Mỹ liên quan đến chiến tranh Afghanistan và Iraq vào tháng 7 và tháng 10 vừa qua. Mới đây nhất là đợt tung ra 250.000 thư tín, phơi bày hậu trường nền ngoại giao Mỹ từ ngày 28/11 có liên quan đến khắp thế giới.

Dù là người sáng lập và điều hành trang web Wikileaks đã trở nên nổi tiếng khắp nơi, Assange sống khá bí hiểm và rất hiếm khi xuất hiện. Bình thường cuộc sống của Assange nay đây mai đó, luôn mang theo một chiếc máy tính và ít quần áo trong ba lô. Tiền đi lại của anh được lấy từ "các nguồn kiếm trên Internet". Assange được nhận diện với mái tóc bạc không tương xứng với độ tuổi, cùng vẻ ngoài không lấy gì làm phong trần và phong cách luôn bỏ ngoài tai những lời chỉ trích.

Một phóng viên của tạp chí New Yorker là Raffi Khatchadourian, người từng có dịp theo chân Assange đi khắp nơi trong vài tuần, đã mô tả cha đẻ của trang Wikileaks là người có thể đi những quãng đường dài mà không cần ăn, có thể tập trung làm việc rất lâu và ngủ rất ít.

Chấp nhận "gieo gió" bằng cách tung ra bàn dân thiên hạ những thông tin nhạy cảm đụng chạm đến những "ông lớn" có quyền lực không giới hạn, nên Assange "gặp bão" là điều không thể tránh khỏi. Cuộc sống không ổn định thời trai trẻ của anh đang được tiếp nối bằng hành trính trốn chạy khắp thế giới của một người đàn ông đã gần 40 tuổi nhưng vẫn không có địa chỉ nhà cố định.

Hành trình trốn chạy

Ngay khi Wikileaks chưa tung ra "quả bom sự thật" gây sốc trong năm nay về chiến tranh tại Afghanistan và Iraq, cả Lầu Năm Góc và Bộ Tư pháp Mỹ đều mang Luật tình báo năm 1917 ra để "đe" Assange và yêu cầu anh phải trả lại tất cả các tài liệu của chính phủ mà mình đang có, đồng thời họ nhấn mạnh không được công bố chúng dưới bất kỳ hình thức nào.

Nhưng câu trả lời của Assange là từ chối làm theo và chấp nhận cuộc sống trốn chạy khắp nơi, trong hoàn cảnh gần như không còn nơi nào trên trái đất muốn chứa chấp. Khi tranh cãi về các tài liệu mật liên quan đến chiến tranh Afghanistan được Wikileaks công bố còn đang còn nóng vài tháng trước, Assange đã bay tới Thuỵ Điển và tìm cách xin định cư và hy vọng được bảo vệ vì quyền tự do báo chí nổi tiếng ở nước này.

Ban đầu Assange đã được chào đón nhiệt tình tại đất nước Bắc Âu. Tờ New York Times dẫn lời kể của anh về những ngày đầu tại Thuỵ Điển: "Họ gọi tôi là James Bond của báo chí. Tôi có rất nhiều người hâm mộ ở đó và thậm chí một vài trong số họ đã gây cho tôi chút rắc rối".

Rắc rối mà anh nhắc tới chính là việc mối liên lạc với hai người phụ nữ Thuỵ Điển đã dẫn tới việc Thuỵ Điển bất ngờ phát lệnh bắt Assange với cáo buộc hãm hiếp và quấy rối tình dục. Assange phủ nhận cáo buộc này và cho rằng đó chỉ là một âm mưu được sắp đặt nhằm chống lại cá nhân mình và trang Wikileaks.

Trong khi cảnh sát Thuỵ Điển còn đang điều tra, cuối tháng 9 vừa qua, Assange quyết định rời Stockholm đi Berlin (Đức). Trong lần di chuyển này, chiếc túi anh làm thủ tục lên chuyến bay khá vắng đã không cánh mà bay, trong đó có chứa 3 chiếc laptop được mã hoá. Đến nay chúng vẫn không bao giờ được tìm thấy và Assange cho rằng đã có người can thiệp vào vụ này.

Ở Đức không được bao lâu, Assange lại sang London mang theo mối lo có thể bị bắt ngay khi vừa đặt chân tới xứ sở sương mù. Theo luật của Anh, tấm hộ chiếu Australia cho phép Assange có quyền ở lại nước này trong thời gian 6 tháng. Assange cũng tính nơi đến tiếp theo của mình có thể là đảo quốc Iceland, nơi cũng có nền tự do báo chí khá thoải mái và có nhiều người ủng hộ Wikileaks. Nhưng sau đó anh cho rằng chính phủ tại đây cũng giống như ở Anh, rất dễ chịu ảnh hưởng từ Washington, nên không thể là "miền đất hứa" của mình. Hiện theo nhiều nguồn tin phỏng đoán, người sáng lập trang Wikileaks vẫn có mặt tại Anh.

Trong khi đó quê nhà Australia thậm chí còn trở thành "miền đất dữ" đối với hoàn cảnh của Assange, vì các quan chức nước này đã bóng gió rằng họ sẵn sàng hợp tác với Mỹ nếu Washington quyết định truy tố người sáng lập Wikileaks. Anh kể lại việc một quan chức Australia từng nói với anh rằng: "Anh đã chơi không đúng luật nên anh sẽ bị xử ngoài luật".

Hiện không chỉ các chính phủ lên án Assange, mà ngay cả những cộng sự thân thiết cũng từ bỏ anh vì tính khí thất thường và độc đoán. Họ cũng nhận thức được rằng những thông tin nhạy cảm mà Assange tung ra trên Internet có thể khiến họ phải trả giá bằng máu. Một số đồng nghiệp tại Wikileaks cho biết Assange đã tự mình quyết định tung các tài liệu mật về Afghanistan mà không bỏ nguồn tin tình báo người địa phương làm cho NATO. Họ mô tả hình ảnh Assange là người sáng tạo và có khả năng hấp dẫn người khác, nhưng cũng giống như các ngôi sao đã ngày càng trở nên độc đoán, lập dị và đồng bóng.

Tuy vậy, không hẳn cả thế giới đều quay lưng với Assange. Ngay khi trang Wikileaks công bố những tài liệu thư tín nhạy cảm của các sứ quán Mỹ trên khắp thế giới, một nước có quan điểm khác Washington tại Nam Mỹ là Ecuador tuyên bố sẽ cho Assange được định cư ở nước mình. BBC dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Ecuador hôm qua cho biết: "Chúng tôi để ngỏ việc mời Assange đến sống tại Ecuador mà không có bất cứ điều kiện hay rắc rối nào".

Nhưng dường như cánh cửa Ecuador sẽ không thể giúp Assange tìm được cuộc sống yên ổn. Ngay khi Wikileaks công bố các thư tín ngoại giao mà Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton lên án là "hành động tấn công vào thế giới", lực lượng cảnh sát quốc tế Interpol vừa phát đi lệnh truy nã Assange. Lý do vẫn là cáo buộc hãm hiếp và quấy rối hai phụ nữ Thuỵ Điển. Hơn nữa, Tổng thống Ecuador Rafael Correa cũng vừa lên tiếng rút lại đề nghị do thứ trưởng ngoại giao đưa ra.

Những hệ luỵ của Wikileaks

Trước khi công bố các tài liệu về Afghanistan và Iraq gây chấn động thế giới, trang Wikileaks đã có những động thái gây chú ý mạnh. Họ công bố các tài liệu về nhà giam nghi phạm khủng bố của Mỹ ở Guantanamo, dữ liệu về tài khoản email Yahoo cá nhân của cựu ứng viên phó tổng thống Mỹ Sarah Palin, những báo cáo về các vụ giết chóc ngoài vòng pháp luật tại Kenya và Đông Timor, danh sách thành viên đảng tân phát xít tại Anh và đoạn video quay cảnh các trực thăng chiến đấu Apache của Mỹ đang bắn giết ít nhất 12 người tại Baghdad năm 2007.

Nhưng khi sự tò mò và thậm chí là độ sốc đã qua đi, Wikileaks bắt đầu đối mặt với sự chỉ trích và nghi ngờ. Các tổ chức bắt tay với Lầu Năm Góc lên án trang web này đã khiến cuộc sống của nhiều người gặp nguy hiểm bằng cách công bố các tài liệu chiến tranh, trong đó phơi bày tên của những người Afghanistan đang làm việc cho người Mỹ hoặc làm "tay chân" cho quân Mỹ.

Một phát ngôn viên của Taliban tại Afghanistan là Zabiullah Mujahid cho biết qua một cuộc trả lời phỏng vấn bằng điện thoại rằng, Taliban đã thành lập một "uỷ ban" gồm 9 thành viên sau khi các tài liệu về Afghanistan được Wikileaks công bố. Mục đích của họ là "truy lùng những người Afghanistan đang làm gián điệp" cho kẻ thù Mỹ. Nguồn tin này cho biết thêm hiện Taliban có danh sách truy nã 1.800 người Afghanistan đã được Wikileaks công bố tên tuổi.

Đình Nguyễn

Vì sao chủ Wikileaks bị tố tội danh cưỡng hiếp?

Julian Assange hẳn đã chọn sai địa điểm để quan hệ chớp nhoáng với hai phụ nữ tóc vàng, vì Thụy Điển là nơi nổi tiếng với một bộ luật đặc biệt nghiêm khắc về tội cưỡng bức.

Wikileaks Julian Assange đi cùng vệ sĩ rời một cuộc họp báo ở Geneva, Thụy Sĩ, hồi đầu tháng trước, trước khi hơn trang web này tung ra hơn 250.000 tài liệu ngoại giao mật của Mỹ. Ảnh: AFP.

Thụy Điển tự hào là một đất nước đề cao bình đẳng giới và công bằng, điều này được cho là cơ sở cho việc diễn giải tội danh cưỡng hiếp ở đây. Theo đó, chỉ cần đe dọa hay dùng lực nhỏ, như kéo cánh tay, cũng đủ để hình thành cáo buộc. Quan hệ với một người đang bất tỉnh, say rượu hay ngủ đều được xếp vào loại cưỡng hiếp.

Vì lẽ đó mới có chuyện người sáng lập Wikileaks Julian Assange bị truy nã toàn cầu, phải ra hầu tòa và đang bị tạm giam vì một tội danh hoàn toàn không liên quan đến các vụ tiết lộ động trời từ trang web của ông.

Theo các chi tiết công bố tại phiên tòa ở Anh, nơi ông ta bị bắt, Julian Assange bị cáo buộc đã từ chối sử dụng bao cao su khi lên giường với một phụ nữ; và quan hệ với người kia khi cô ta đang ngủ ở Thụy Điển.

Hai chuyện tình qua đêm đều xảy ra hồi tháng 8 vừa qua khi Assange đến Stockholm để diễn thuyết về hoạt động của Wikileaks. Một trong hai phụ nữ nói trên là một nhà hoạt động chính trị, cô cho anh mượn căn hộ trong thời gian ở đất nước Bắc Âu. Người kia là một fan hâm mộ, sùng bái Assange, đã đến dự buổi nói chuyện. Cả hai cuộc gặp đều kết thúc bằng quan hệ tình dục. Khi hai cô phát hiện ra là Assange "bắt cá hai tay", họ cùng đến cảnh sát để tố cáo Assange về tội cưỡng đoạt.

Trong bản khai hồi tháng 8 của Assange với cảnh sát Thụy Điển, ông thừa nhận hầu hết câu chuyện mà hai phụ nữ này kể lại, tuy nhiên ông khẳng định các cuộc quan hệ là tự nguyện.

Assange đã bác bỏ các cáo buộc cưỡng bức trong cả hai trường hợp tại tòa án Anh vừa qua và cho rằng chúng mang động cơ chính trị. Các luật sư của ông đang đấu tranh để thân chủ không bị dẫn độ về Thụy Điển.

Luật sư người Anh của Assange cho biết rắc rối bắt nguồn từ việc "tranh cãi về quan hệ tự nguyện, nhưng không thực hiện biện pháp bảo vệ". Quan hệ với một người đang ngủ không được coi là tự nguyện ở Thụy Điển.

Luật sư người Thụy Điển của Assange, Bjorn Hurtig, cho hay các vụ kiện về tình dục luôn chất đống ở các tòa án nước này. Điều quan trọng nhất là Assange phải chứng minh được ông ta vô tội. "Bước vào phòng xét xử với một tội danh liên quan đến cưỡng hiếp đồng nghĩa với việc bạn thua 3-0 ngay từ hiệp đầu", luật sư này cho biết.

Tuy nhiên, theo một nghiên cứu của Ủy ban châu Âu năm 2009, mặc dù có tỷ lệ các vụ kiện tụng về sex cao nhất trong số 24 nước châu Âu, 47 trên 100.000 công dân, chỉ có 10% các vụ kiện tình dục ở Thụy Điển trong đó bị cáo bị kết tội.

Eva Diesen, một luật sư và nhà nghiên cứu ở Đại học Stockholm, cho biết tỷ lệ kết tội thấp một phần là vì thiếu các bằng chứng cụ thể, và đó cũng rơi vào trường hợp của Assange.

Kể từ khi đơn kiện được đệ lên hồi tháng 8, chính ba công tố viên Thụy Điển cũng đã không thống nhất được với nhau về việc liệu có mở một cuộc điều tra hay không. Những thủ tục mờ mịt về luật pháp là đặc điểm của các cuộc điều tra về tình dục ở đây, theo lời Diesen.

Tháng trước, một báo cáo được tài trợ bởi chính phủ Thụy Điển về các tội danh sử dụng bạo lực với phụ nữ chỉ trích cảnh sát về việc không nhiệt tình thu thập các bằng chứng về thể chất trong các vụ tố cáo cưỡng hiếp. Báo cáo này thậm chí còn đề nghị có một bộ luật chặt chẽ hơn, theo đó bất cứ hành vi quan hệ tình dục nào mà không có sự tự nguyện của cả hai bên đều xếp vào loại hình sự, ngay cả khi không xuất hiện vũ lực.

Hải Minh (theo AP)

Hai cuộc tình chớp nhoáng của chủ Wikileaks

Cội nguồn của lệnh truy nã toàn cầu đối với nhà sáng lập Wikileaks Julian Assange xuất phát từ những cuộc mây mưa chớp nhoáng với hai phụ nữ tóc vàng ở Thụy Điển.

Chủ trang web Wikileaks Julian Assange. Ảnh: Wiki Commons.

Assange không bác bỏ thông tin cho rằng ông ta đã làm chuyện ấy với cả hai người phụ nữ Thụy Điển trong vòng 4 ngày khi ông tới nước này hồi mùa hè. Nếu tổng biên tập Wikileaks không thể chống lệnh dẫn độ, Assange sẽ được đưa từ Anh về Thụy Điển, nơi rắc rối liên quan đến chuyện tình dục nảy sinh.

Một trong hai phụ nữ nói trên là một nhà hoạt động chính trị năng nổ - tạm gọi là Sarah. Sarah, hơn 30 tuổi, làm việc cho sứ quán Thụy Điển ở nước ngoài. Tên tuổi của cô nổi tiếng nhờ tham gia vào các chiến dịch về quyền bình đẳng. Chính người phụ nữ này đã góp tay trong việc mời Assange tới diễn thuyết trong hội thảo hồi tháng 8 do đảng Dân chủ Xã hội tổ chức. Sarah không nghĩ rằng cô sẽ có mặt ở Stockholm trong thời gian hội thảo diễn ra nên đã đồng ý cho Assange mượn căn hộ ở trung tâm thành phố, Times cho hay.

Cô gái còn lại - tạm gọi là Jessica - thì trẻ hơn và không có tên tuổi như Sarah. Jessica choáng ngợp bởi người đàn ông nổi tiếng đến từ Australia. Cô mô tả Assange là một người "thú vị, dũng cảm và đáng mến mộ". Cô này đọc tài liệu về Assange hàng tháng trời và cuối cùng cũng có được tấm thẻ với danh nghĩa phóng viên ảnh để tới nghe chủ Wikileaks diễn thuyết.

Cả hai người phụ nữ này đều có mặt tại khán phòng nghe Assange ca ngợi dân chủ, sự minh bạch và mối quan hệ của Wikileaks với Thụy Điển. Các máy chủ của trang web tiết lộ các bí mật của chính phủ Mỹ được đặt ở đất nước này. Assange thực hiện bài phát biểu vào một sáng thứ bảy trong tháng 8 nóng nực.

Có vẻ như Assange và Sarah đã lên giường vào đêm trước buổi diễn thuyết, do cô trở về nhà trước dự kiến. Sau khi ăn tối cùng nhau, cả hai đồng ý làm chuyện ấy và có dùng bao cao su, song nó lại bị thủng. Họ dự định sẽ gặp nhau lần nữa tại bữa tiệc chiêu đãi mà Sarah tổ chức.

Và rồi, Jessica xuất hiện. Cho tới trước bữa trưa thứ bảy, khi hai người ăn cùng nhau, Jessica chỉ đứng từ xa chiêm ngưỡng "người hùng của sự thật". Sau đó, họ dạo quanh các con hẻm ở khu phố cổ của Stockholm, đi thăm viện bảo tàng lịch sử đương đại và hẹn hò trong rạp chiếu phim. Jessica cho hay họ không hề xem phim.

Sau khi dừng chân ở công viên, họ chào tạm biệt. Assange hứa sẽ giữ liên lạc. Chủ Wikileaks nói phải tới một bữa tiệc, song không cho biết chủ nhân bữa tiệc là Sarah.

Jessica và Assange gặp nhau lần nữa vào thứ hai. Tổng biên tập Wikileaks được cho là đã yêu cầu được qua đêm ở nhà của Jessica tại Enkoping - một khu ngoại ô cách thủ đô Stockholm hơn 70 km. Jessica phải mua vé tàu tới Enkoping cho Assange vì ông này không có tiền mặt và không muốn dùng thẻ tín dụng vì sợ bị lần theo dấu vết.

Cô gái cho biết đến lúc này, tình cảm của họ có vẻ đã nhạt dần. Trong suốt chuyến đi, "ông ấy chú ý tới máy tính nhiều hơn tôi". Jessica cũng buộc tội Assange không chịu dùng bao cao su khi hai người quan hệ trong buổi sáng hôm sau. Dù hai bên chia tay vui vẻ, ông cũng không giữ lời hứa sẽ gọi điện thoại lại cho cô.

Khi không nhận được thông tin gì từ nhà sáng lập Wikileaks, Jessica đã gọi điện thoại tới văn phòng đảng Dân chủ Xã hội, tìm ông ta. Cô không thể liên lạc được với Assange song lại phát hiện ra rằng mình không phải cô nàng tóc vàng người Thụy Điển duy nhất mà Assange lên giường trong dịp vừa rồi.

Jessica ngay lập tức thổ lộ với Sarah rằng đã quan hệ tình dục với Assange mà không dùng bao cao su. Cô sợ có thai hoặc bị lây bệnh. Cuối cùng, vào đêm 20/8, cả hai tới trình diện cảnh sát. Một công tố viên cho rằng không đủ bằng chứng để điều tra, vì thế hai phụ nữ quyết đưa vấn đề tới một quan chức cấp cao hơn. Từ lúc đó trở đi, Wikileaks lúc này không chỉ liên quan tới những bí mật mà còn chuyện tình dục.

Sarah nói với tờ Aftonbladet của Thụy Điển rằng Assange không bạo lực trên giường. Tuy nhiên, cô thêm rằng: "Trong cả hai trường hợp, mọi chuyện bắt đầu tự nguyện song lại biến thành cưỡng bức".

Jessica muốn tố cáo việc bị cưỡng hiếp. "Tôi kể chuyện của mình chỉ để cung cấp thêm bằng chứng".

Sarah cũng bác bỏ thông tin rằng cáo buộc của họ là được dàn dựng bởi một tổ chức cấp cao. "Những cáo buộc này không phải do Lầu Năm Góc hay bất kỳ ai dàn dựng. Những gì xảy ra với tôi và cô gái kia thuộc về trách nhiệm của một người. Đó là một người đàn ông có cái nhìn méo mó về phụ nữ, một kẻ không chấp nhận người ta nói 'không'".

Theo luật pháp Thụy Điển, quan hệ tình dục mà không có biện pháp bảo vệ bị coi là cưỡng hiếp. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng đây chỉ là một vụ dàn dựng, "bẫy tình" dành cho ông chủ Wikileaks, trang web đã tung ra hàng nghìn tài liệu mật về quân sự và ngoại giao của Mỹ.

Mai Trang

Wikileaks và những kịch bản trong vòng lao lý

Tiến trình quyết định dẫn độ Julian Assange từ Anh về Thụy Điển có thể kéo dài cả năm, trong khi sự việc sẽ rắc rối hơn nếu Mỹ cũng yêu cầu được dẫn độ người sáng lập Wikileaks.

Tất cả những người có liên quan đến cáo buộc của Julian Assange tại Thụy Điển đều khẳng định "không có bất cứ âm mưu nào" trong vụ này. Chính quyền Stockholm cũng không hành động theo chỉ thị nào từ Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) hay sứ quán Mỹ tại Thụy Điển khi quyết định truy đuổi người sáng lập Wikileaks, đúng vào thời điểm nhạy cảm.

Từ "người hùng sự thật" đến kẻ bị truy nã toàn cầu. Ảnh: Telegraph

Bóng ma 4 năm tù tại Thụy Điển

Claes Borgstrom, luật sư của hai cô gái buộc tội Assange cưỡng hiếp và quấy rối tình dục nhấn mạnh rằng, vụ việc liên quan đến nghi phạm tội hình sự này không phải là một phần của âm mưu mang tính toàn cầu nhằm vào Wikileaks. "Tôi cực kỳ chỉ trích bản thân Julian Assange bởi vì ông ấy biết thừa rằng ở đây không có âm mưu nào cả. Ông ấy nên nói rằng vụ này chẳng liên quan gì đến Wikileaks", BBC dẫn lời luật sư Borgestrom nói thêm.

Trong khi đó, Thụy Điển là một trong những nước có luật pháp nghiêm khắc nhất về tội phạm tình dục, nên các luật sự tại đây thường đùa rằng cánh đàn ông khi muốn "vui vẻ" với ai đó cần phải có giấy phép trước. Theo luật quốc gia Bắc Âu này, có những mức độ tăng dần về pháp lý đối với định nghĩa tội danh cưỡng hiếp.

Mức độ bị trừng phạt nặng nhất là cưỡng hiếp có liên quan đến bạo lực nghiêm trọng. Thấp hơn là khái niệm "cưỡng hiếp đúng mực", vẫn có bạo lực nhưng ở mức độ không gây ra nỗi sợ hãi cùng cực. Thấp hơn tiếp theo là khái niệm "cưỡng dâm bất hợp pháp". Ba mức độ nghiêm trọng này tương ứng với các án tù từ 10, 6 và 4 năm.

Luật sư của hai phụ nữ Thụy Điển tố cáo Julian Assange không cho biết chi tiết về trường hợp này, nhưng ám chỉ rằng có thể ông chủ Wikileaks sẽ đối mặt với án phạt tương đương 4 năm tù, mức độ ít nghiêm trọng nhất trong các tội danh liên quan đến tội phạm tình dục tại Thụy Điển.

Cụ thể theo cáo buộc của Thụy Điển, Julian Assange đã cưỡng hiếp và quấy rối hai cô gái người Thụy Điển, được gọi tắt là A và W, hồi tháng 8 vừa qua. Trong đó ông bị buộc tội đã sử dụng sức nặng cơ thể để cưỡng hiếp cô A, quan hệ tình dục không có phương tiện bảo vệ khi nạn nhân yêu cầu sử dụng bao cao su. Bên cạnh đó là cáo buộc Assange quan hệ tình dục với cô gái thứ hai có tên W khi nạn nhân này đang ngủ.

Tuy nhiên cũng theo luật pháp Thụy Điển, Assange chưa chính thức bị buộc tội mà mới chỉ bị nghi ngờ phạm các tội danh và cần phải trả lời thẩm vấn. Theo tiến trình này, công tố viên sẽ thẩm vấn Assange để xem có đưa ra lời buộc tội hình sự chính thức hay không. Sau đó sẽ có một phiên toà gồm nhiều người để quyết định có đưa cáo buộc này ra một toà án xét xử chính thức hay không.

Những kịch bản tại Anh

Tuy nhiên, Julian Assange bị bắt ngày 7/12 không phải tại Thụy Điển mà là tại London, Anh. Do đó trước khi đối mặt với các thủ tục pháp lý phức tạp ở Thụy Điển, Assange phải giải quyết những trình tự tố tụng cũng phức tạp không kém tại xứ sở sương mù.

Sau khi ra toà trình diện ngay khi bị bắt tại London, người sáng lập Wikileaks bị tạm giam một tuần để chờ phiên toà tiếp theo ngày 14/12. Nhưng nhiều khả năng đây vẫn chưa phải thời điểm quyết định việc có dẫn độ Assange về Thụy Điển. Theo luật dẫn độ, việc quyết định cần phải thực hiện trong vòng 21 ngày kể từ khi nghi phạm bị bắt. Tuy nhiên trong những vụ việc phức tạp như trường hợp Julian Assange, quyết định có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Ông chủ Wikileaks cũng có thể tránh bị dẫn độ về Thụy Điển nếu chứng minh được rằng lệnh bắt giữ nhằm vào bản thân là mang động cơ chính trị. Luật sư của Assange cũng đang tập trung vào khoản 13 của Luật dẫn độ Anh năm 2003 này để cứu thân chủ. Bên cạnh đó nghi phạm cũng có thể viện dẫn những sai sót về kỹ thuật như lệnh bắt không chỉ ra được bất cứ điều luật cụ thể nào mà bản thân vi phạm để tránh bị dẫn độ.

Julian Assange vẫn có nhiều người ủng hộ. Ảnh: Arab News

Julian Assange cũng còn cách khác để kéo dài thời gian ở Anh. Đầu tiên là nếu toà án City of Westminter London, nơi đang thụ án, quyết định dẫn độ Julian Assange về Thụy Điển, nghi phạm này có thể nộp đơn kháng cáo lên Toà Hành chính trong vòng 7 ngày. Toà án này có trách nhiệm thụ lý đơn kháng cáo trong vòng 40 ngày kể từ khi nhận được, nhưng trên thực tế quá trình này thường kéo dài từ 3 đến 4 tháng.

Sau đó nếu Toà Hành chính vẫn giữ nguyên quyết định, Julian Assange lại có thể tiếp tục kháng cáo lên cấp cao hơn là Toà Tối cao Anh. Đây vẫn chưa phải là cánh cửa cuối cùng, vì sau đó ông chủ Wikileaks vẫn có thể tiếp tục kháng cáo quyết định dẫn độ lên Toà án Nhân quyền châu Âu đặt tại Strasbourg, Pháp. Với những bước kháng cáo mở rộng như vậy, việc dẫn độ Assange có thể kéo dài một năm mới đi đến quyết định cuối cùng.

Điều gì xảy ra nếu Mỹ cũng đòi dẫn độ Assange?

Trong trường hợp có hai nước cùng yêu cầu dẫn độ một nghi phạm, Bộ Nội vụ Anh sẽ phải quyết định các yếu tố phụ để đáp ứng cho bên nào. Những yếu tố phụ được cân nhắc này bao gồm mức độ nghiêm trọng của các tội danh mà nghi phạm bị cáo buộc và thời gian do bên nào đưa ra yêu cầu dẫn độ trước.

Như vậy trong trường hợp Julian Assange, ít nhất về yếu tố thời gian, Thụy Điển sẽ được ưu tiên trước Mỹ. Nếu người này đã được dẫn độ về Thụy Điển để xử vụ án cưỡng hiếp hai cô gái tại đây và Mỹ lại đề nghị dẫn độ để xử vụ rò rỉ tài liệu mật trên Wikileaks, thì Mỹ cần phải nhận được sự chấp thuận của phía Anh, nơi đã bắt giữ nghi phạm.

Trên thực tế, nếu Mỹ muốn dẫn độ Assange từ Thụy Điển, họ chủ yếu phải tuân thủ các quy định của luật pháp quốc gia Bắc Âu này cùng những thoả thuận song phương về dẫn độ, còn việc cho phép của Anh chỉ mang tính chất hình thức. Hơn nữa có ý kiến phân tích rằng Mỹ sẽ dễ dàng dẫn độ Assange từ Thụy Điển hơn là từ Anh.

Trong khi đó, các nhà nghiên cứu, luật sư và cựu công tố viên đều nhận định chính phủ Mỹ sẽ gặp rất nhiều khó khăn về mặt pháp lý và ngoại giao nếu muốn truy tố ông chủ Wikileaks Julian Assange về tội làm rò rỉ các tài liệu mật.

Luật tình báo Mỹ từng được sử dụng để truy tố các nhân viên nước này cung cấp bí mật cho tình báo nước ngoài. Nhưng Julian Assange là một công dân Australia, không làm việc cho chính phủ Mỹ, không có bất cứ liên quan nào đến chính phủ nước ngoài, hoạt động trên Internet và không dính gì tới lãnh thổ Mỹ nên việc tấn công ông chủ Wikileaks theo Luật tình báo Mỹ là rất khó thực hiện.

Đình Nguyễn