寒山寺
Hàn
San Tự
*
aiviconuong
Cô Tô thành ngoại Hàn San Tự
Ngoài thành Cô Tô có ngôi chùa Hàn
San.
Cô Tô được nói là tên gọi cũ của thành phố Tô Châu ngày nay.
Từ Thượng Hải lộng lẫy về đến trung tâm Tô Châu trời cũng đă xế tà. Ánh nắng mùa
hè vẫn c̣n chói gắt tưởng làm khó chịu lập tức bị chặn đứng bởi những hàng liễu
rủ lả lơi muôn đời bên ḍng Đại Vận Hà, cảm giác mát dịu tràn ngập.
Liễu th́ ngả bên sông, con trên đường ngập bóng ngô đồng.
Đi dọc
phố cổ Tô Châu, luôn có một ḍng Đại Vận Hà cùng song hành mải miết. Sông nước
Giang Nam mê hoặc vua Càn Long hàng trăm năm trước như không chút đổi thay sau
ba trăm năm. Liễu rũ bên sông, những mái nhà cổ thấp, nằm trầm lắng trong tiếng
gió chiều thổi nhẹ. Sông dường như không muốn trôi...
Và trong gió chiều lay nhẹ qua hàng dương liễu, lạc vào Hàn San tự.
Đọc
Phong Kiều dạ bạc mà bao đêm mơ về Hàn San tự. Những đêm lạnh khó
ngủ, nhẩm lại trong đầu bài tứ tuyệt của thi sĩ họ Trương, mơ được sống một đêm
đan tay một người đi trong tiếng chuông chùa lan trên sông...
Và giấc mơ đó đang dần hiện rơ...
Chùa Hàn San giờ nằm ở phố Phong Kiều. Bảng chỉ đường ghi Phong Kiều lộ...
Phố Phong Kiều nằm bên hông chùa, một con đường rộng với những hàng cây dương
gầy nhưng cho nhiều bóng mát.
Hàn San tự được tỉnh Giang Tô công nhận là di tích lịch sử cần bảo quản năm
1985.
Không biết tiếng Hoa nên không hiểu sao tên tiếng Anh của chùa lại là Universal
Brightness (chùa Tinh Cầu?). Thông tin cho thấy chùa phần lớn làm bằng gỗ:
Hàn San tự nổi tiếng với cây phong bên sông của câu
Giang phong ngư hỏa đối
sầu miên. Trong ánh chiều trong vắt, hàng cây phong vẫn c̣n đó, ngay trên
Phong Kiều lộ, nhưng tất nhiên chẳng thể nào thấy được chiếc đèn cô đơn trên
thuyền ngư phủ đang ch́m trong màn sương với giấc ngủ buồn (đối sầu miên).
Hàn San tự nếu không nhờ
Phong Kiều dạ bạc có lẽ không ai biết đến. Một
ngôi chùa b́nh thường (nếu xét theo hàng ngàn kiến trúc vạn năm của cổ quốc
này), rồi bỗng đâu xuất hiện chàng thư sinh Trương Kế, một đêm lạc bến Giang
Nam, xuất khẩu Phong Kiều dạ bạc.
Đêm đó:
Nguyệt lạc ô đề sương măn thiên
Giang phong ngư hỏa đối sầu miên...
Đến giờ người ta vẫn c̣n tranh căi, rằng Trương Kế chỉ khéo tưởng tượng, hoặc
bảo Ô Đề và Sầu Miên tức hai địa danh ở đây, rồi ngày ấy cũng chẳng có "ngư hỏa"
ǵ đâu... Mà thôi, thế th́ đừng đọc thơ v́ thi nhân làm ǵ cần chứng cớ thực tế.
Thơ đi vào ḷng người, không cần lư lẽ...
“Giang phong” của Trương Kế đây, trước cửa chùa, nhưng cặp bờ sông không phải
những hàng phong mà hai bờ liễu rủ theo sông mải miết về phương Đông…
Trịnh Dĩnh Minh, cô bạn người Thượng Hải, bảo, người ta v́ bài thơ
Phong Kiều
dạ bạc mà đến đây nhưng ít người biết Hàn San tự chính là một ngôi chùa cầu
duyên.
*(Trịnh Dĩnh Minh là cô gái rất nice. Tên cũng hay.
Dĩnh có nghĩa là thông minh.
Minh là sáng láng. Bố mẹ Minh là giáo sư
đại học ở Thượng Hải, đặt tên cho cô con gái rượu với mong con ḿnh thông minh,
tài trí hơn người).
Năm 1992, một bạn từ Đài Loan sang Hàn San tự cầu duyên được như ư nguyện, đă
trở lại cúng dường bức tượng Phật Quan Âm này.
Trong gian bên tả chánh điện, phía trước là tượng Quan Âm, phía sau là hàng trăm
bức tượng La Hán bằng gỗ trăm năm.
Th́ ra, từ nay, ta đến Hàn San tự để cầu duyên.
Đúng vào lúc đặt chân qua ngưỡng cửa thiền, bỗng nghe tiếng kinh chiều trầm
bổng...
Và tiếng chuông vọng khắp thành Cô Tô...
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền
Giờ chưa đến
dạ bán nhưng chung thanh thỉnh thoảng cứ vang lên.
Đứng giữa sân chùa, trước tháp chuông, mới biết Trương thi sĩ lúc xưa không ngờ
ḿnh được nghe "chung thanh" miễn phí. V́ bây giờ, vào Hàn San tự phải mua vé và
muốn gióng chuông cũng phải đến chỗ này:
Bỏ ra 5 tệ (khoảng 13.000 đồng) mua vé:
Rồi vào tháp chuông này:
Gióng vào "chung" này:
Quy định rơ, chỉ gióng 3 tiếng, đừng đánh tiếng thứ tư. Ba tiếng đại diện cho
Phúc, Lộc, Thọ. Tiếng thứ tư coi như kiếp nạn không luân hồi được. Giống như
chuyện hai nhà sư Thập Đắc và Hàn San đây.
Ông Thập Đắc (có nghĩa là "nhặt được") là trẻ sơ sinh bỏ rơi trước cửa Hàn San
tự rồi được sư thầy đưa vào chùa nuôi. Cùng lứa với Thập Đắc c̣n có chú bé Hàn
San. Hai sư này khắc khẩu, lúc nào cũng căi nhau. Bao nhiêu kiếp vẫn không siêu
thoát v́ cứ măi tranh căi. Đến lúc sư trụ tŕ nằm xuống, gửi lại cho Thập Đắc
một chiếc b́nh hoa, c̣n Hàn San một cành hoa sen. Hoa, đọc trại theo tiếng Hán
là ḥa, ngụ ư của sư trụ tŕ là sự kết hợp của hai người sẽ mang lại ḥa b́nh.
Du khách thường đến gian này để cầu t́nh yêu, t́nh duyên và gia đạo luôn
b́nh
b́nh an an, hoa khai phú quư.
Thập Đắc cầm chiếc b́nh, Hàn San cầm cành hoa sen.
Hàn San tự không bao giờ ngớt khách thập phương.
Hằng năm, đến ngày thầy trụ tŕ cầu
b́nh b́nh an an, hoa khai phú quư,
Phật tử đến sẽ được phát những băng vải đỏ, ghi lời cầu nguyện và thắt lên cây.
Cả ngôi chùa bên sông, rợp mát bóng cây này rực một màu đỏ may mắn, thấy ḷng
cuộn lên một nỗi niềm phương Đông thiêng liêng không sao diễn tả được. Bồi hồi
lạ lùng...
Hàn San tự và Cô Tô thành nh́n từ tháp Báo Minh, nơi được xây dựng sau này:
Và gần hơn một chút:
Đi khắp Trung Quốc, ai cũng nghe câu:
Ăn ở Quảng Châu, chơi ở Hàng Châu, lấy
vợ Tô Châu, uống rượu Quư Châu, chết ở Liễu Châu.
5 châu này nhiều người ham hố.
Quảng Châu món ăn nức tiếng Đại Lục.
Hàng Châu cảnh đẹp si mê ḷng người (ít nhất là ḿnh).
Quư Châu nổi tiếng với quốc túy Mao Đài.
Liễu Châu có loại gỗ tốt hàng trăm năm, chuyên dùng đóng áo quan cho hoàng tộc.
Và Tô Châu có Tây Thi.
Thật ra, Tây Thi vốn không phải là người Tô Châu mà ở Hàng Châu (được xem là
nước Việt ngày xưa). Gái nước Việt phải gả sang nước Ngô cho vua Phù Sai. Nước
Ngô giờ là Tô Châu nên cả Đại Lục đều tin: muốn t́m vưu vật Trung Hoa phải về Tô
Châu, may ra c̣n hậu duệ Tây Thi ở đây.
Lại có câu:
Trên trời có thiên đàng, dưới đất có Tô Hàng. Ư
nói, thiên
đường
ở
đâu
xa. Cứ
về
Giang Nam th́ biết.
Hàng Châu có cảnh
đẹp,
c̣n gái
đẹp
cứ về
Tô Châu t́m.
Nhưng đừng tin, v́ gái Tô Châu trông rất chán.
Minh nói, có lẽ gái Tô Châu bỏ xứ đi hết rồi.
Loại 1 th́ sang Tây lấy chồng
Loại 2 th́ đi tŕnh diễn trong Tống Thành ở Hàng Châu (Đây là một trong những sô
diễn nổi tiếng có thứ hạng thế giới. Năm ngoái, người ta phải về Hàng Châu để
học kỹ thuật biểu diễn của Tống thành để tái hiện lại trong Olympic Bắc Kinh)
Loại 3 th́ đi diễn thời trang trong xưởng tơ lụa Tô Châu. (Ḿnh có nh́n thấy mấy
cô em loại này, trông chán như nh́n Chương Tử Di vậy!).
Nên vua Càn Long tái thế đừng ham về Cô Tô t́m giai nhân nữa nhé!
Và Hàn San tự, cuối cùng vẫn chỉ là hư danh. Khi mà ngôi chùa sực lên một mùi
thương mại đến khó chịu, như một tay nhà giàu lố bịch được nịnh hót của đám bầy
tôi.
Mà ở đâu có người Tàu, ở đó có Chinatown. Hàn San tự cũng thế:
Nhưng sao Tô Châu vẫn dậy lên một niềm u hoài dễ chịu.
V́ trong ḷng Tô Châu, nơi không được phép xây nhà cao quá 6 tầng, nơi những
hàng ngô đồng Pháp chạy tít tắp, những cây cầu đá bắc qua sông, nơi có gần chục
di sản thiên nhiên thế giới (mà không có Hàn San tự) được vinh danh vẫn níu chân
du khách không muốn rời.
V́ trong ḷng Tô Châu, hai ngàn năm trăm năm trước, Ngô Phù Sai sống rong chơi
không màng chính trị, cảnh sông nước Giang Nam dẫn hồn người lạc bước thiên đàng,
để an nhàn tâm hồn, để quên giang sơn v́ chỉ c̣n mỹ nhân Tây Thi, để biết rằng "sống
trong ḷng người đẹp Tô Châu" là một măn nguyện của đời người.
Tô Châu ngàn năm vẫn c̣n đó, sông nước một bên, những nếp tường cổ chạy dọc một
bên. Đêm ấy lạc vào con ngơ nhỏ vắng người, nghe tiếng thở của thời gian dường
như bất diệt nơi cây phong đang dần ngả màu trong sắc trời sang thu, mới biết
không cần ǵ, khi tâm hồn ḿnh lay động, chơi vơi, bàng bạc một "sầu miên".
楓橋夜泊
張継
月落烏啼霜満天
江楓漁火対愁眠
姑蘇城外寒山寺
夜半鐘声到客船
Thơ:
Phong
Kiều Dạ Bạc
Nguyệt
lạc ô đề sương măn thiên
Giang
phong ngư hỏa đối sầu miên
Cô Tô
thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán
chung thanh đáo khách thuyền
Trương Kế
(? -756?)
Trăng tà chiếc quạ kêu sương
Lửa chài cây bến, sầu vương giấc hồ
Thuyền ai đậu bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San
(Tản Đà chuyển dịch)
IvyLai's house
Liên kết:
(
*
) Phong Kiều Dạ Bạc Trương Kế
(
*
) Đến Hàn san t́m hiểu về bài thơ Phong kiều dạ bạc của Trương Kế
Nguyễn Quảng Tuân
(
* ) Hàn
San Thập Đắc Và Hàn San Tự Lư Nhược Tam
(
* ) Góp
bàn về bài thơ Phong Kiều Dạ Bạc của Trương Kế
nhiều người viết