12. Nhờ làm báo được quen biết anh Võ Đình Cường
Để kỷ niệm Đệ Ngũ chu niên ngày thành lập Gia Đình Phật Tử Giác Minh. Đại Đức Chính Tiến chủ trương cho xuất bản Đặc san Nhịp Cầu, để giúp phần cho Đặc san nầy, tôi có viết bài tùy bút tựa Những bước đi, một bài Hồi ký Trại Huê Nghiêm, đặc biệt có một bài nhưng không được đăng. Đó là bài tôi phỏng vấn anh Võ Đình Cường, người được tôn xưng là anh cả Gia ình Phật Tử.
Trước khi viết bài nầy, tôi chỉ “văn kỳ thinh, bất kiến kỳ hình” đối với anh Võ Đình Cường, nhà văn nổi tiếng với Ánh Đạo Vàng và Thử Hòa Điệu Sống. Đại Đức Chính Tiến cho tôi biết vào mỗi tối Thứ Năm, anh Cường có giảng tại chùa Ấn Quang một lớp học cho quý Tăng, nhờ sự chỉ dẫn đó, tôi chuẩn bị sẵn một bài phỏng vấn. Tôi dùng một tờ giấy in ô vuông khổ đôi, tôi viết 6 câu hỏi, sau mỗi câu hỏi, tôi chừa khoảng trống để anh ghi trả lời, rồi tối Thứ Năm khoảng 6 giờ, tôi vào chùa Ấn Quang để tìm anh Cường.
Chùa Ấn Quang lúc đó có Phật học đường Ấn Quang, có nhà in Sen Vàng, in phát hành kinh sách, dãi Tây lang là dãi lớp, nền đất, lợp lá. Khi tôi vào đến nơi, hỏi thăm quý Tăng sinh, có vị chỉ cho tôi lớp anh sẽ giảng, tôi nhìn thấy anh đang tiến vào lớp, thoạt nhìn anh Cường là người cao ráo, mặt xương, răng hơi hô một chút, chân mày rậm, mắt hình như hơi lé kim. Anh mặc quần dài xanh, áo dài tay trắng. Anh vừa mới bước vào bàn, tôi tranh thủ bước vào lớp chào anh, thoạt tiên anh lấy làm lạ chào lại. Tôi tự giới thiệu ngay:
- Thưa anh, em là Đoàn sinh Đoàn Nam Phật Tử chùa Giác Minh, nghe tiếng anh từ lâu, hôm nay gặp anh, để xin anh một bài phỏng vấn.
Bài phỏng vấn tôi cuốn tròn cầm trong tay, cho nên anh không muốn mất thì giờ liền nói với tôi:
- Anh vui lòng trả lời bài phỏng vấn của em, nhưng trước hết anh cần xem kỷ câu hỏi mới trả lời được, hơn nữa anh có lớp ở đây, vậy anh hẹn em vào Thứ Bảy, em đến nhà anh lấy bài nầy.
Vừa nói anh vừa mở tập giấy của anh ra, xé một tờ ghi vội dịa chỉ và đưa tờ giấy ấy cho tôi.
Tôi cám ơn và chào anh ra về. Đó là lần đầu tiên tôi gặp anh Cường, anh đã để trong tôi cảm nghĩ tốt đẹp về sự cư sử của một đàn anh đối với một đoàn sinh chưa quen biết, anh nói giọng ôn hòa, rõ ràng, dứt khoát cũng không kém thân mật và tin cậy.
Bài phỏng vấn không được đăng vào Nhịp Cầu, bởi vì tên tuổi của anh đối với chánh quyền lúc đó có thể làm cho phong trào Gia Đình Phật Tử gặp khó khăn, vì Bác sĩ Lê Đình Thám người khai sinh ra Đoàn Phật Học Đức Dục, Gia Đình Phật Tử đang phục vụ cho miền Bắc, nhưng tôi cũng cho đăng trong nội san Sen Trắng do Đặng Quang Sước và tôi chủ trương, nội san nầy phát hành mỗi tháng và mỗi lần in chừng mười số, thời đó chúng tôi in thạch hay in bột khổ 21 x 27, riêng số có bài anh Cường, chúng tôi đánh máy với những bài viết khác, tiếc rằng sau nầy tôi không còn giữ được.
Nội dung bài phỏng vấn anh Võ Đình Cường tôi chỉ còn nhớ được 2 câu:
Câu hỏi: Anh có nhận xét thế nào về Gia Đình Phật Tử trong Nam ?
Trả lời: Anh chưa có điều kiện đi các nơi, để biết rõ sinh hoạt của Gia Đình Phật Tử miền Nam, nên chưa có thể nhận xét được về phong trào Gia Đình Phật Tử trong Nam.
Câu hỏi: Nếu có nơi nào mời anh hợp tác sinh hoạt lại, anh nghĩ thế nào ?
Trả lời: Nếu có nơi nào còn nhớ tới anh, mời anh hợp tác, anh xin cám ơn về tấm thạnh tình nầy, nhưng phải từ chối, vì sự sinh hoạt của anh không có lợi cho Gia Đình Phật Tử trong giai đoạn hiện nay.
Tôi đã đến nhà anh trong con hẽm đối diện Bộ Y Tế, trên đường Hồng Thập Tự - nay là Nguyễn Thị Minh Khai - gần ngã tư Hồng Thập Tự - Lê Văn Duyệt, để lấy bài phỏng vấn. Sau 1963, anh dời nhà về đường Lý Thái Tổ gần ngã ba Phan Đình Phùng, gia đình anh ở trên lầu, bên dưới là nhà in và Tòa soạn báo Hải Triều Âm, sau đó anh dời về con hẽm trên đường Phan Thanh Giản, nay là Điện Biên Phủ, xế cổng Bệnh viện Bình Dân, sau cùng anh dời đến con hẽm cũng xế xế Bệnh viện Bình Dân, gần với đường Nguyễn Thượng Hiền.
Tại nhà anh Võ Đình Cường vào thập niên 1900Đặc san Ánh Đạo với nhiều bài viết có giá trị, có bài của Đại Đức Thích Quảng Độ, sau nầy Thầy có dịch tiểu thuyết “Thoát vòng tục lụy” rất nổi tiếng. Anh Nguyền Văn Thục có viết về các Gia Đình Phật Tử Miền Nam vào đầu thập niên 1950, những nhận xét và phê bình của anh là tài liệu quý cho ai muốn đi tìm lại trang sử Gia Đình Phật Tử Nam Việt.
Vài lần Thái nghỉ sinh hoạt, Đoàn Nam Oanh Vũ không có người điều khiển, anh Vui chỉ định tôi sinh hoạt với các em. Thuở ấy Đoàn Nam Oanh Vũ khá đông, nay tôi còn nhớ có Đặng Đình Khiết, anh của Trang, Đặng Đình Chính còn gọi là Đỏ, Hạnh, Kiểm. Nguyễn Văn Hoài, cháu ngoại bác Gia Trưởng, Phồn, Châu em của Nga (xưa có người cậu, cùng tu với Thầy Chính Tiến), Quý em của Thạch, Long, Sáu con trai bác Nguyễn Trọng…
Khi anh Nguyễn Địch Thái nghỉ sinh hoạt, Ban Huynh Trưởng chỉ định anh Lê Xuân Thiệu làm Đoàn Trưởng Đoàn Nam Oanh Vũ.
