16. Nhiệm vụ mới
Đột nhiên anh Nguyễn Quang Vui rời bỏ chức vụ Liên Đoàn Trưởng Gia Đ́nh Phật Tử Giác Minh. Thật là bất ngờ, tôi không thấy có triệu chứng ǵ để anh ngưng hoạt động. Dạo đó anh đă về ở trọ nhà O Tuyết, một danh ca Huế của Đài Phát Thanh Sàig̣n và anh Thống cũng cùng ở trọ nơi đây với anh, nhà O Tuyết ở khu gần đ́nh Ḥa Hưng, c̣n tôi ở trọ nhà của họa sĩ Phạm Thăng nằm sát con đường sắt, đêm đêm tàu chạy và những hồi c̣i của nó, thường gợi cho tôi nổi buồn về những cuộc chia tay trên sân ga nào đó.
Chúng tôi ở cách nhau không xa, thường gặp nhau bàn bạc sinh hoạt, tuyệt nhiên tôi không nghe anh cho biết sẽ nghỉ, cho nên tin anh nghỉ hoạt động do anh Thống chính thức báo làm cho các Huynh Trưởng sững sờ, riêng tôi bị bất ngờ nhất.
Tôi nghĩ rằng anh coi tôi như một đứa em, thân cận nhau như vậy, tôi tự hỏi ḿnh và trách anh: “Tại sao anh lại không nói cho ḿnh biết trước quyết định nầy ?” Và tôi nghĩ rằng anh Liên Đoàn Phó Nguyễn Đ́nh Thống hay anh Đoàn Trưởng Đoàn Nam Phật Tử La Hầu La Trúc Hải, sẽ lên thay thế chức vụ của anh Vui.
Sinh hoạt các Đoàn của Gia Đ́nh Giác Minh vẫn như thường lệ cho đến khi kết Dây Thân Ái xong, Ban Huynh Trưởng mới bắt đầu buổi họp dưới sự chủ tọa của bác gia trưởng Nguyễn Đức Lợi.
Trước tiên bác Gia Trưởng nhắc lại việc anh Nguyễn Quang Vui nghỉ sinh hoạt là chắc chắn, Ban Huynh Trưởng cần bầu một Liên Đoàn Trưởng, sau khi Bác dứt lời, mọi người tán đồng ư kiến đưa anh Nguyễn Đ́nh Thống lên thay, nhưng anh Thống một mực từ chối, lại có ư kiến đề nghị anh Trúc Hải, anh Trúc Hải cũng từ chối viện dẫn lư do bận học và đề nghị t́m một người có nguồn gốc từ Giác Minh sẽ có lợi hơn, do đó mọi người đưa tôi vào chức vụ Liên Đoàn Trưởng.
Trở thành một Liên Đoàn Trưởng khi tôi mới 19 tuổi, chức vụ nầy làm cho tôi lo âu về trách nhiệm, nhưng mà tuổi trẻ tôi không khỏi tự hào ḿnh là một Liên Đoàn Trưởng của một trong những Gia Đ́nh Phật Tử có tiếng tại Thủ Đô như Chánh Đạo, Minh Tâm, là một con chim đầu đàn của các Gia Đ́nh họ Giác, tức là các Gia Đ́nh thuộc Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam.
Ban Huynh Trưởng gần như không thay đổi, anh Nguyễn Đ́nh Thống vẫn giữ chức Liên Đoàn Phó, anh Nguyễn Văn Quưnh thay tôi làm Đoàn Trưởng Đoàn Thiếu Niên, anh Trúc Hải vẫn là Đoàn Trưởng Đoàn La Hầu La, anh Lê Xuân Thiệu Đoàn Trưởng Đoàn Nam Oanh Vũ, có anh Nguyễn Khánh Thuận phụ tá, Đoàn Thiếu Nữ vẫn c̣n thiếu chị Trưởng sau khi chị Lan Phương không sinh hoạt với Đoàn, Đoàn Thiếu Nữ tạm thời sinh hoạt tự trị với chúng trưởng Nguyễn Thị Huỳnh, tôi trực tiếp đièu hành Đoàn nầy. Đoàn Nữ Oanh Vũ có chị Nguyễn Thị Yến và Lê Thị Dung. Anh Ngô Mạnh Thu vẫn là Ủy viên Văn Nghệ trong Ban Huynh Trưởng. Sĩ số Đoàn sinh toàn Gia Đ́nh trên dưới 70.
Tôi chú trọng việc liên hệ giữa Đoàn và gia đ́nh của Đoàn sinh, do vậy các Huynh Trưởng sau buổi họp thường theo Đoàn sinh của ḿnh về nhà các em, để thăm viếng phụ huynh, trường hợp nầy dẫn đến việc anh Trúc Hải và Nguyền Khánh Thuận quen biết với gia đ́nh chị Đoàn Thị Kim Cúc, v́ 5 con của chị sinh hoạt ở 2 Đoàn Nam Nữ Oanh Vũ. Các em c̣n có 2 người chị, con người bác ruột sinh hoạt trong Đoàn Thiếu Nữ.
Chồng chị Cúc là anh Hồ Văn Tập, Phó Tỉnh Trưởng Hành Chánh, Tỉnh Tân An dưới thời Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm. Do nhà chị Cúc ở gần chùa Kim Cương, nên anh Tập mất, Thầy Chính Tiến trụ tŕ chùa Kim Cương gần đó, nên chị đă nhờ Thầy tụng niệm cho anh, chính v́ vậy mà chị đă cho các con là Hồ Văn Phú, Hồ Thị Kim Quỳ, Hồ Thị Kim Trâm, Hồ Thị Kim Phượng và Hồ Văn Phước cùng đi sinh hoạt Gia Đ́nh Phật Tử Giác Minh.
Rồi anh Trúc Hải và anh Thuận đưa tôi đến thăm chị Cúc, dần dần quen thân, chị nhận chúng tôi là em kết nghĩa về sau thêm anh Lê Xuân Thiệu, chị Hồng Loan, và anh Chức con của người chủ nhà trọ của anh Thuận.
Thấy chị Cúc đơn chiếc, một mẹ phải nuôi 5 con, chị là công chức thuộc Tổng Nha Điền Địa, nằm trên đường Hai Bà Trưng, phía sau Bưu Điện Trung Ương, các con chị học hành chăm chỉ, rất ngoan, đi sinh hoạt thường xuyên, chúng tôi thường đến giảng bài vở cho các em.
Một gia đ́nh khác nữa là gia đ́nh em Châu, sinh hoạt trong đoàn Nam Oanh Vũ, có chị là em Nga sinh hoạt trong Đoàn Thiếu Nữ, mẹ của các em là bà Sâm cũng một góa phụ, bà nhận Trúc Hải và tôi như con nuôi, chúng tôi gọi bà là Mợ như Nga hay Châu. Thật ra Mợ Sâm có người em trai, xưa kia ở ngoài Bắc cùng tu với Thầy Chính Tiến, cho nên mỗi lần đi chùa Mợ thường ghé thăm Thầy và Thầy cũng kính Mợ như chị, từ chỗ đó mợ Sâm đối với chúng tôi rất thân thiết. Mợ bán tạp hóa ở chợ Nguyễn Tri Phương, có nhà ở gần đó, sau 1975, Mợ sang sạp tạp hóa, dời về ở khu Tân Quy, Trúc Hải và tôi cố công, nhưng không t́m ra được địa chỉ để thăm Mợ và các em.
Tôi nhớ ngày tôi sắp sửa rời xa Sàig̣n để lên cao nguyên dạy học, bà cụ mẹ anh Thu cũng như mợ Sâm, mỗi người chiêu đăi tôi một bữa cơm gia đ́nh đậm đà hương vị, bà Cụ có món thịt đông, mợ Sâm có món tiết canh vịt.
Trong thời gian nầy, tôi đề nghị bác Gia Trưởng đồng ư lại được Thầy Chính Tiến giúp đỡ, Gia Đ́nh Phật Tử Giác Minh thành lập Ban Bảo Trợ. Một kỳ trại Gia Đ́nh tổ chức tại chùa Giác Lâm do Ban Bảo Trợ đài thọ và có đến tận đất trại thăm viếng các em.
Tôi không hiểu nguyên nhân nào thúc đẩy, Ban Trị sự Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam và Hội Việt Nam Phật Giáo đă họp bàn việc thống nhất tổ chức các Gia Đ́nh Phật Tử Bắc Việt tại miền Nam.
Phiên họp được tổ chức tại chùa Phước Ḥa vào lúc 19 giờ ngày 19-12-1959. Thành pần tham dự về phía Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt có Đại Đức Đức Nhuận, Đại Đức Thanh Cát, Đại Đức Chính Tiến, bác Nguyễn Đức Lợi, các anh Nguyễn Quang Vui, Nguyễn Đ́nh Thống, Lê Xuân Thiệu, Huỳnh Ái Tông. Về Hội Việt Nam Phật Giáo có bác Viên Quang, Nguyễn Văn Nhă, các anh Bạch Vọng Giang, Bùi Ngọc Bách, Cát Văn Chung, Tuệ Linh, các chị Trần Thị Tuyết Trinh, Tuệ Tâm.
Buổi họp đă đi đến kết quả là:
- Thống nhất tổ chức Gia Đ́nh Phật Tử của Giáo Hội và Hội Việt Nam Phật Giáo thành lập một Ban Hướng Dẫn Gia Đ́nh Phật Tử Bắc Việt.
- Tổ chức chung lớp huấn luyện Đội, Chúng Trưởng.
- Tổ chức Trại chung cho cả 2 Gia Đ́nh.
- Trao đổi văn nghệ
Cuộc họp nầy có ghi trong tập Kỷ Yếu số 1 năm 1960 Phật lịch 2504 của Hội Việt Nam Phật Giáo.
Trong chủ trương nầy, tôi được Giáo Hội khuyến khích thường xuyên liên lạc với anh Trần Trung Du, như là Cố vấn của Ban Huynh Trưởng.
Anh Trần Trung Du là Đoàn Trưởng Tráng Đoàn Bạch Đằng của Hướng Đạo tại thủ đô Sàig̣n, anh Nguyễn Văn Giao người cùng đi sinh hoạt Gia Đ́nh Giác Minh bước đầu với tôi, sau anh nghỉ sinh hoạt rất sớm, rồi đi với Tráng Đoàn, anh Nguyễn Huy Nghiễn cũng là thành viên của Tráng Đoàn, sau nầy tôi lại được biết bạn ồng nghiệp , anh Phạm Văn Tài, nguyên Hiệu Trưởng Trung Học Kỹ Thuật Nguyễn Trường Tộ cũng đi sinh hoạt với Tráng Đoàn nầy. Anh Du là chủ nhân nhà sách Hiền Lương, trên đường Phan Thanh Giản, gần đường đi vào vườn Bà Lớn, cũng gần chùa Giác Minh, anh c̣n hoạt động chánh trị, thuộc Việt Nam Quốc Dân Đảng, sau 1975 anh bị đi học tập cải tạo. Năm 1990, gặp chị Du trong dịp đón Giao Thừa tại chùa Giác Minh, chị cho biết anh vẫn chưa về.
Cụ Vũ Văn Măo, dưỡng phụ Trưởng Tuệ Linh, thân phụ Vũ Trọng Khải, cũng gọi là Khôi. Thân phụ chị Hồng Loan cùng thuộc Việt Nam Quốc Dân Đảng, nhưng tôi không rơ các vị ấy thuộc hệ phái nào, riêng ông Cụ của chị Loan, có lần tôi đến thăm, ông cụ nói với tôi về Đảng, c̣n những vị kia không hề đá động việc Đảng với tôi. Có lẽ Vũ Trọng Khải có ḍng máu chánh trị, nên anh hoạt động chánh trị hơn là Gia Đ́nh Phật Tử.
Tôi nhớ thời Bác sĩ Phan Huy Quát đang là Bộ Trưởng Bộ Y Tế, một hôm anh Trần Trung Du đưa cho tôi tấm danh thiếp của ông Quát, bảo tôi đến Bộ Y Tế trong giờ làm việc, gặp ông Quát có việc cần hỏi tôi. Tôi có đến, nhưng trong cuộc gặp gở nầy, ông Quát khong hề hỏi tôi việc chi có liên quan đến chánh trị.
Cũng trong thời gian nầy, có hôm được chị Ngọ mời Ban Hướng Dẫn có Bác Lợi, Bác Liệu và tôi đến nhà chị dùng cơm, đến nơi tiệc đă dọn xong, nhưng c̣n chờ một người nào đó, chờ măi không thấy nhân vật quan trọng đó đến, gia chủ mời nhập tiệc.
Về sau Bác Liệu nói, tiệc ấy nhằm gặp anh em GĐPT để hỏi t́nh h́nh hoặc ư kiến chi đó, nhưng giờ chót người ta không cần, nên không đến. Có thể liên kết việc anh Du muốn tôi gặp ông Quát cũng như bữa cơm nhà chị Ngọ, giờ chót người ta thay đổi đường lối, chủ trương nên không cần tới chúng tôi.
Cali năm 2009, từ trái: A.A. Tuệ Linh, Huỳnh Ái Tông, Nguyễn Hoài, Vũ Trọng Khải, Bùi Thọ Thi, Phạm Minh TâmĐể thực hiện việc hợp nhất các Gia Đ́nh Phật Tử miền Bắc đó, hai Ban Huynh Trưởng chúng tôi tổ chức một khóa Huấn Luyện Đội, Chúng Trưởng do Trưởng Phúc Ân Nguyễn Huy Nghiển là Khóa Trưởng, lấy tên là Khóa huấn Luyện Đội Chúng Trưởng Ca Diếp II, tổ chức tại chùa Giác Minh. Khóa sinh thuộc các Gia Đ́nh Phật Tử Giác Minh, Minh Tâm và Giác Long, ngày nay tôi c̣n nhớ Thiện Linh Đặng Văn Nữu đă tham dự khóa nầy.
Một Đời Làm Trưởng 15 - Một Đời Làm Trưởng 17
