Tấm Gương Sáng Của HT. Thích Trí Quang để lại

Tôi xuất thân từ nhà giáo kỹ thuật, môn tôi dạy trước 1975 gọi là Kỹ nghệ họa, sau 1975 gọi là Vẽ kỹ thuật, nó chi ly từng 1/1000 của ly. Cho nên nhiều khi thấy người ta sử dụng chữ nghĩa sai, hoặc cầu kỳ lấy làm khó chịu.

Nhân Hòa Thượng Trí Quang viên tịch, là động cơ thúc đẩy tôi nên viết những điều chi mình đã suy nghĩ bấy lâu.

Trước tiên, tôi thấy có nhiều người viết “thi thoảng” thay vì viết thỉnh thoảng như từ xưa tới nay. “Thi thoảng” là gì? Nó là thỉnh thoảng sao không viết thỉnh thoảng? Nếu là từ mới nó có gì chính xác hơn từ cũ ? Xưa người ta viết “xử dụng”, sau nầy người ta tra từ điển nên sửa lại là “sử dụng” cho đúng ý nghĩa. Còn từ “thi thoảng” hay “vở òa” gần đây người ta hay dùng. Theo tôi nghĩ các cậu trẻ, lên mạng viết, rồi người nọ bắt chước người kia, đọc thấy khó chịu.

Sang đến trường hợp quý Tăng, xưa có khi người ta viết Hòa thượng Nguyễn Văn X trụ trì chùa A, do thời thập niên 1920, 1930, người ta chưa sử dụng thông dụng kèm theo đó là Pháp danh hay Pháp hiệu. Ở miền Bắc có khi người ta gọi Hòa thượng kèm theo tục danh của tên chùa nơi hòa thượng ấy hành đạo, chẳng hạn như Hòa thượng chùa Cồn, để gọi Hòa thượng Tuệ Tạng, ngài có pháp danh Thích Tâm Thi, đạo hiệu Tuệ Tạng, thế danh Trần Thanh Thuyên, Năm 14 tuổi (1903), được song thân cho phép, Ngài xuất gia làm đệ tử Hòa thượng chùa Phúc Lâm thuộc xã Quần Phương Thượng. Năm 1905, Ngài 16 tuổi được Bổn sư trao truyền Sa Di giới. Tuy ít tuổi nhưng tinh cần và khí phách trượng phu, Ngài được Sư Tổ cử đi trụ trì chùa Cồn, ấp Văn Lý, Nam Định. Sau Ngài đuợc bầu làm Thượng Thủ Giáo Hội Tăng Già Việt Nam.

Trong Nam như tổ Khánh Hòa, hay Hòa Thượng Khánh Hòa, ngài tên là Lê Khánh Hòa, pháp hiệu Như Trí, nhiều vị tăng khác cũng vậy, người ta không biết pháp danh, pháp hiệu, cứ dùng tên họ khai sanh mà gọi. Sau nầy người ta sửa lại gọi là Hòa Thượng Thiện Hoa, Hòa Thượng Thanh Từ …

Có những người viết Hòa Thượng Thích Trí Tịnh, Hòa Thượng Thích Thiện Hoa, có người viết Hoà thượng Thượng Trí, hạ Tịnh, Hòa Thượng thượng Thiện hạ Hoa, viết chi cho rườm rà vậy. Tôi nghĩ chỉ khi nào người đệ tử viết tiểu sử của Thầy mình thì viết Hòa Thượng thượng Thanh hạ Từ tức nhiên người ta biết Hòa thượng Thanh Từ, còn Thiền sư Nhất Hạnh đệ tử của ngài viết tiểu sử ngài có thể viết Thiền sư thượng Trừng, hạ Quang, người ta hiểu ngay là Pháp danh của ngài là Trừng Quang. Chúng ta biết rằng Thiền sư Nhất Hạnh hay Sư Ông Nhất Hạnh có tên khai sinh là Nguyễn Xuân Bảo, sinh năm 1926 tại Thừa Thiên. Vào năm 16 tuổi ông xuất gia ở chùa Từ Hiếu gần Huế, nơi ông thọ giáo với Thiền sư Thanh Quý có pháp danh là Trừng Quang (澄光), pháp tự Phùng Xuân (逢春), pháp hiệu Nhất Hạnh (一行).

Cho nên chúng ta viết cho đơn giản chẳng hạn như Hòa Thượng Thanh Từ hay, Thiền sư Thanh Từ hay Thích Thanh Từ, không nên viết Hòa thượng thượng Thanh hạ Từ cho rườm rà, người nọ viết, người kia bắt chước theo viết vô ích, viết thêm Thượng và Hạ đó chẳng tăng thêm được sự tôn kính mà còn thêm rườm rà.

Trước năm 1975, miền Nam còn ảnh hưởng của Pháp, nên người nào dạy Trung học hay Đại học được gọi là Giáo sư, nhưng người ta phân biệt chẳng hạn như viết Giáo sư Lê Thành Trị, đương nhiên hiểu ông ấy là Giáo sư Đại học, còn viết Nguyễn Văn Phú Giáo sư, đó là giáo sư dạy trường Trung học. Ngày nay người ta phân biệt khi viết Giáo sư có nghĩa là người dạy Đại học, còn Giáo viên có nghĩa là dạy bậc Trung, Tiểu học. Nhưmg vì người ta thích tâng bốc, hay thích được tâng bốc nên người ta thường viết trên nhật báo, tạp chí GS TS Nguyền Văn A hoặc PGS TS Trần Văn B. Theo tôi nghĩ nên đơn giản và người tự trọng, người ta sẽ không thích khoe khoan chức danh, bằng cấp. Nếu viết về ông Giáo sư Đại học Nguyễn Văn A thì chỉ cần viết GS Nguyễn Văn A. Nếu viết về một nhân vật có bằng Tiến sĩ thì có thể viết TS Lê Văn K. 

Ngày nay ở Việt Nam có quy định chức quyền nọ, chức quyền kia phải có bằng nọ, bằng kia. Cho nên nhiều anh không có bằng cấp, phải mua bằng giả đưa vô hồ sơ cho hợp lệ. Đúng quy định. Có những anh chức nọ, chức kia bị tố cáo bằng giả, rồi cũng im ru. Phải chăng vì “bứt dây, động rừng”.

Mặc dù Hòa Thượng Trí Quang có di huấn như Hòa Thượng Hải Ấn trụ trì chùa Từ Đàm thông báo:

Như vậy, Hòa thượng Thích Trí Quang đã thuận thế vô thường, thu thần viên tịch vào lúc 21 giờ 45 ngày 08 tháng 11 năm 2019 nhằm ngày 12 tháng 10 năm Kỷ Hợi, Phật lịch 2563 tại chùa Từ Đàm, 1 Sư Liễu Quán, Phường Trường An, Thành phố Huế. Trụ thế 97 năm - 72 hạ lạp.

Hòa Thượng Hải Ấn chẳng có viết Hòa Thượng thượng Trí hạ Quang chi cả mà chư Tăng cũng như Phật tử đều động tâm thương tiếc bậc đạo cao đức trọng, đã xã bỏ báo thân, cao đăng Phật quốc.

Tang lễ do pháp tử Hòa Thượng Thích Hải Ấn trụ trì chùa Từ Đàm theo di huấm làm rất đơn giản, vậy mà cũng phải kéo dài ra, vì những nguyên do khách quan;

- Ngày 9-11-2019 Nhập liệm.

Sư cô Chân Không

- Ngày 10-11-2019 cử hành tang lễ tại chùa Từ Đàm,

Ngài Tuệ Sỹ cháu gọi HT. Trí Quang là Cậu ruột

- Ngày 11-11-2019, Di quan đến nơi trà tỳ vừa mới xây dựng tại Công viên Vĩnh Hằng thuộc xã Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy, cách thành phố Huế về phía Tây 11 km.

Hòa Thượng Hải Ấn cung nghinh bát hương

Chư Ni đãnh lễ cung tiển kim quan Hòa Thượng Thích Trí Quang

Kim quan rời khỏi cổng chùa

Đoàn xe tang di chuyển kim quan

Công viên Vĩnh Hằng

Nơi hỏa táng

Kim quan chuẩn bị đưa vào lò hỏa táng

Chư pháp tử và chư tăng

Đãnh lễ kim quan ân sư lần cuối

Kim quan an vị trong lò hỏa táng

Hòa Thượng Giác Quang rước đuốc vào châm ngọn lửa hỏa táng

Lửa đang bén

Ngọn lửa đã bén tốt

Cảnh nơi lò hỏa táng

- Ngày 13-11-2019, sau 15 giờ hỏa táng mới thu thập Xá lợi.

Cửa lò hỏa táng vừa mở

Thấy rõ Xá lợi

Sau lễ trà tỳ Ngài đã lưu lại Ngọc Thủ (phần đầu não) biểu trưng cho Trí Tuệ

Tro Cốt xá lợi này được phân chia và tôn thờ 5 tự viện sau đây:

1/ Chùa Đại Giác tại Quảng Bình

2/ Chùa Từ Đàm tại Cố đô Huế

3/ Tu Viện Quảng Hương Già Lam tại Sàigòn

4/ Chùa Phật Ân tại Long Thành (đệ tử của Ôn là HT Thích Minh Tâm)

5/ Chùa Linh Thái tại Sài gòn (đệ tử Ôn là HT Thích Trung Hậu)

Nam mô lưu bố xá lợi phúc báo nhân thiên.

Hy vọng sau đám tang của Hòa Thượng Trí Quang, những vị Tăng sau nầy sẽ lấy đó làm gương, đi theo con đường của Ngài, một bậc chân tu lo hoằng dương đạo pháp và dân tộc.