THẾ NÀO LÀ MỘT BẬC GIÁC NGỘ
NHƯ KHÔNG
(gsnhukhong@gmail.com)Nhiều Phật tử ở Texas hay hỏi tôi: Thế nào là một BẬC GIÁC NGỘ? Nhưng tôi ngần ngại trả lời. Một phần v́ sợ đụng chạm với những vị cao quí, đă tuyên bố ḿnh là BẬC GIÁC NGỘ, nhưng phần chính là do không chắc người hỏi sẽ tin tưởng câu trả lời của ḿnh. Hôm nay, nhân đă gần gủi nhiều với các Phật tử, nhiều đạo hữu đă có ḷng tin tôi, lại cứ hỏi đi hỏi lại tôi câu hỏi trên, nên tôi không nở cứ ngậm im. Xin trả lời câu hỏi đó minh bạch như sau, qua các lời kinh Phật đă dạy chứ không do tư kiến của tôi. Tôi xin chịu trách nhiệm về câu trả lời và rất cám ơn những đóng góp hoặc phản biện nếu có, để tôi được học hỏi thêm:
Chắc ai cũng đồng ư rằng: GIÁC NGỘ th́ không c̣n VÔ MINH. Nếu c̣n VÔ MINH th́ không thể nói rằng đă GIÁC NGỘ. Nhưng thế nào là VÔ MINH?
-- Theo Tương Ưng Bộ Kinh, chương Tương Ưng Sự Thật, th́ Đức Phật đă định nghĩa VÔ MINH một cách rất cụ thể như sau: VÔ MINH là chưa Chứng Tri (rơ biết như thực) tất cả 4 THÁNH ĐẾ
.Xin trích dẫn đoạn kinh đó như sau:
1) Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn trú ở Bàrànasi, tại Isipatana, chỗ Vườn Nai.
2)
Rồi một Tỷ-kheo đến ngồi xuống một bên.3) Ngồi một bên, Tỷ-kheo ấy bạch Thế Tôn:
-- "Vô minh, vô minh", bạch Thế Tôn, được nói đến như vậy. Bạch Thế Tôn, thế nào là vô minh? Và cho đến như thế nào là đi đến vô minh (avijjàgato)?
4) -- Này Tỷ-kheo, chính là không rơ biết Khổ, không rơ biết Khổ tập, không rơ biết Khổ diệt, không rơ biết Con Đ
ường đưa đến Khổ diệt. Này Tỷ-kheo, đấy gọi là vô minh. Cho đến như vậy là đi đến vô minh.5) Do vậy, này Tỷ-kheo, một cố gắng cần phải làm để rơ biết: "Đây là Khổ", một cố gắng cần phải làm để rơ biết: "Đây là Nguyên Nhân của Khổ", một cố gắng cần phải làm để rơ biết: "Đây là Khổ Diệt, và một cố gắng cần phải làm để rơ biết: "Đây là Con Đường đưa đến Khổ diệt".
Nghe như vậy th́ ta có thể hiểu rằng nếu một vị đạo sĩ không có sự hiểu biết rành rẽ về 4 THÁNH ĐẾ để có thể dạy và dẫn dắt các đệ tử Chứng Tri được 4 THÁNH ĐẾ th́ có thể nói rằng, vị đó c̣n VÔ MINH, chưa thực sự là BẬC GIÁC NGỘ.
Ngay chính Đức Phật, ngài chỉ tuyên bố rằng ngài là bậc CHÁNH ĐẲNG CHÁNH GIÁC sau khi đă hoàn toàn chứng thực 4 THÁNH ĐẾ (Lậu tận Minh). Xin trích dẫn đoạn kinh đó như sau:
Hỡi này các Tỳ Khưu , ngày nào mà tri kiến tuyệt đối như thực của Như Lai về bốn pháp thánh đế, dưới ba sắc thái và mười hai phương thức chưa được hoàn toàn sáng tỏ th́, cho đến chừng ấy, Như Lai không xác nhận trước thế gian gồm chư Thiên, Ma Vương và Phạm Thiên, giữa các chúng Sa-Môn, Bà-La-Môn, Trời và Người rằng Như Lai đă chứng ngộ Vô Thượng Chánh
Đẳng Chánh Giác (anuttaram samma sambodhim)Đến khi, hỡi
này các Tỳ Khưu, tri kiến tuyệt đối như thực của Như Lai về bốn pháp thánh đế, dưới ba sắc thái và mười hai phương thức đă trở nên hoàn toàn sáng tỏ th́, chỉ đến chừng ấy, Như Lai mới xác nhận trước thế gian gồm chư Thiên, Ma Vương và Phạm Thiên, giữa các chúng Sa-Môn, Bà-La-Môn, Trời và Người rằng Như Lai đă chứng ngộ Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác.(Kinh Chuyển Pháp Luân)
Mong rằng những lời giải thích trên giúp ích được cho các người con Phật đă thiết tha đi t́m Chánh Pháp giải thoát, không bị uống nhầm các loại "thuốc ung thư giả", không chửa trị được khổ đau vô tận của ung thư "SINH TỬ LUÂN HỒI".
Nếu một ông thầy thuốc 1) không có sự hiểu biết thông thái về BỆNH, 2) không có sự hiểu biết thông thái về NGUYÊN NHÂN của Bệnh, 3) không có sự hiểu biết thông thái về sự LÀNH BỆNH, 4) không có sự hiểu biết thông thái về CÁCH CHỬA TRỊ Bệnh, th́ ông ta rất có thể định bênh sai, rất có thể định nguyên nhân của bệnh sai, cho đến cách chửa trị bệnh cũng rất có thể hoàn toàn sai. Như vậy khó có thể tin rằng ông ta có thể giúp bệnh nhân của ông ta ra khỏi khổ đau của bệnh hoạn. Đó thường là trường hợp chửa bệnh của các ông LANG BĂM không có đầy đủ kiến thức Y khoa, thường làm cho bệnh nhân bị bệnh trầm trọng hơn.
Cũng như thế, một vị dẫn dắt tâm linh, mà không có sự hiểu biết thông thái về
4 THÁNH ĐẾ (cả về PHÁP HỌC, PHÁP HÀNH, cũng như PHÁP THÀNH) th́ chắc chắn vị đó không có khả năng chấm dứt đau khổ sinh tử luân hồi cho chính ḿnh (cả thân xác lẫn tinh thần) th́ huống ǵ với khổ đau của các đệ tử. Một vị như thế không thể nào là một bậc giác ngộ. Thông thường vị đó sẽ đưa các đệ tử, thầy và tṛ, đều đi vào “KIẾN BỘC LƯU", tức là sự trầm luân lâu dài hơn qua nhiều đời trong đau khổ do học phải những loại TÀ KIẾN ra ngoài Chánh Pháp 4 THÁNH ĐẾ.