THẾ NÀO LÀ MỘT BẬC GIÁC NGỘNHƯ KHÔNG (gsnhukhong@gmail.com)
Nhiều Phật tử ở Texas hay hỏi tôi: Thế nào là một BẬC GIÁC NGỘ? Nhýng tôi ngần ngại trả lời. Một phần vì sợ đụng chạm với những vị cao quí, đã tuyên bố mình là BẬC GIÁC NGỘ, nhýng phần chính là do không chắc ngýời hỏi sẽ tin týởng câu trả lời của mình. Hôm nay, nhân đã gần gủi nhiều với các Phật tử, nhiều đạo hữu đã có lòng tin tôi, lại cứ hỏi ði hỏi lại tôi câu hỏi trên, nên tôi không nở cứ ngậm im. Xin trả lời câu hỏi ðó minh bạch nhý sau, qua các lời kinh Phật ðã dạy chứ không do tý kiến của tôi. Tôi xin chịu trách nhiệm về câu trả lời và rất cám õn những đóng góp hoặc phản biện nếu có, ðể tôi ðýợc học hỏi thêm:
Chắc ai cũng đồng ý rằng: GIÁC NGỘ thì không còn VÔ MINH. Nếu còn VÔ MINH thì không thể nói rằng đã GIÁC NGỘ. Nhưng thế nào là VÔ MINH?
-- Theo Tương Ưng Bộ Kinh, chương Tương Ưng Sự Thật, thì Đức Phật đã định nghĩa VÔ MINH một cách rất cụ thể như sau: VÔ MINH là chưa Chứng Tri (rõ biết như thực) tất cả 4 THÁNH ĐẾ.
Xin trích dẫn đoạn kinh đó như sau:
1) Nhý vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn trú ở Bàrànasi, tại Isipatana, chỗ Vườn Nai.
2) Rồi một Tỷ-kheo đến ngồi xuống một bên.
3) Ngồi một bên, Tỷ-kheo ấy bạch Thế Tôn:
-- "Vô minh, vô minh", bạch Thế Tôn, được nói đến như vậy. Bạch Thế Tôn, thế nào là vô minh? Và cho đến nhý thế nào là đi đến vô minh (avijjàgato)?
4) -- Này Tỷ-kheo, chính là không rõ biết Khổ, không rõ biết Khổ tập, không rõ biết Khổ diệt, không rõ biết Con Ðýờng ðýa ðến Khổ diệt. Này Tỷ-kheo, ðấy gọi là vô minh. Cho ðến nhý vậy là ði ðến vô minh.
5) Do vậy, này Tỷ-kheo, một cố gắng cần phải làm ðể rõ biết: "Ðây là Khổ", một cố gắng cần phải làm để rõ biết: "Ðây là Nguyên Nhân của Khổ", một cố gắng cần phải làm để rõ biết: "Ðây là Khổ Diệt, và một cố gắng cần phải làm để rõ biết: "Ðây là Con Ðýờng đưa đến Khổ diệt".
Nghe như vậy thì ta có thể hiểu rằng nếu một vị đạo sĩ không có sự hiểu biết rành rẽ về 4 THÁNH ÐẾ để có thể dạy và dẫn dắt các đệ tử Chứng Tri được 4 THÁNH ÐẾ thì có thể nói rằng, vị đó còn VÔ MINH, chưa thực sự là BẬC GIÁC NGỘ.
Ngay chính Ðức Phật, ngài chỉ tuyên bố rằng ngài là bậc CHÁNH ÐẲNG CHÁNH GIÁC sau khi đã hoàn toàn chứng thực 4 THÁNH ÐẾ (Lậu tận Minh). Xin trích dẫn đoạn kinh đó nhý sau:
Hỡi này các Tỳ Khưu , ngày nào mà tri kiến tuyệt đối như thực của Như Lai về bốn pháp thánh đế, dưới ba sắc thái và mười hai phương thức chưa được hoàn toàn sáng tỏ thì, cho đến chừng ấy, Như Lai không xác nhận trước thế gian gồm chư Thiên, Ma Vương và Phạm Thiên, giữa các chúng Sa-Môn, Bà-La-Môn, Trời và Người rằng Như Lai đã chứng ngộ Vô Thýợng Chánh Ðẳng Chánh Giác (anuttaram samma sambodhim)
Ðến khi, hỡi này các Tỳ Khưu, tri kiến tuyệt đối như thực của Như Lai về bốn pháp thánh đế, dưới ba sắc thái và mười hai phương thức đã trở nên hoàn toàn sáng tỏ thì, chỉ đến chừng ấy, Như Lai mới xác nhận trước thế gian gồm chư Thiên, Ma Vương và Phạm Thiên, giữa các chúng Sa-Môn, Bà-La-Môn, Trời và Người rằng Như Lai đã chứng ngộ Vô Thýợng Chánh Ðẳng Chánh Giác.
(Kinh Chuyển Pháp Luân)
Mong rằng những lời giải thích trên giúp ích được cho các người con Phật đã thiết tha đi tìm Chánh Pháp giải thoát, không bị uống nhầm các loại "thuốc ung thư giả", không chửa trị ðược khổ đau vô tận của ung thư "SINH TỬ LUÂN HỒI".
Nếu một ông thầy thuốc 1) không có sự hiểu biết thông thái về BỆNH, 2) không có sự hiểu biết thông thái về NGUYÊN NHÂN của Bệnh, 3) không có sự hiểu biết thông thái về sự LÀNH BỆNH, 4) không có sự hiểu biết thông thái về CÁCH CHỬA TRỊ Bệnh, thì ông ta rất có thể định bênh sai, rất có thể ðịnh nguyên nhân của bệnh sai, cho đến cách chửa trị bệnh cũng rất có thể hoàn toàn sai. Như vậy khó có thể tin rằng ông ta có thể giúp bệnh nhân của ông ta ra khỏi khổ đau của bệnh hoạn. Ðó thường là trường hợp chửa bệnh của các ông LANG BÃM không có đầy đủ kiến thức Y khoa, thường làm cho bệnh nhân bị bệnh trầm trọng hơn.
Cũng như thế, một vị dẫn dắt tâm linh, mà không có sự hiểu biết thông thái về 4 THÁNH ĐẾ (cả về PHÁP HỌC, PHÁP HÀNH, cũng như PHÁP THÀNH) thì chắc chắn vị đó không có khả năng chấm dứt đau khổ sinh tử luân hồi cho chính mình (cả thân xác lẫn tinh thần) thì huống gì với khổ đau của các đệ tử. Một vị như thế không thể nào là một bậc giác ngộ. Thông thường vị đó sẽ đưa các đệ tử, thầy và trò, đều đi vào “KIẾN BỘC LƯU", tức là sự trầm luân lâu dài hơn qua nhiều đời trong đau khổ do học phải những loại TÀ KIẾN ra ngoài Chánh Pháp 4 THÁNH ĐẾ.