Vành khăn tang cho Thầy
Chánh Hạnh
*
Mợ Sâm là mẹ của Nga ở đoàn Thiếu Nữ và em Châu ở đoàn Nam Oanh Vũ, Châu là một Oanh Vũ khá tinh nghịch, vài lần tôi phụ trách Đoàn Nam Oanh Vũ, nên có cùng Trưởng Trúc Hải đến thăm gia đ́nh em để nắm vững t́nh h́nh và bắt một nhịp cầu liên lạc chặt chẻ giũa Đoàn và gia đ́nh các em đoàn sinh.
Đến thăm vài lần, sau đó cả Trúc Hải và tôi, xem Mợ Sâm như một bà mẹ, Mợ Sâm đối với chúng tôi cũng thế, có những lúc tôi đến nhà hoặc ra chợ Nguyễn Tri Phương thăm. Ở chợ này Mợ sâm có một sạp bán kim chỉ, vậy mà tảo tần đủ nuôi ba mẹ con.
Thỉnh thoảng Mợ Sâm đi chùa Giác Minh, mỗi lần sau khi lễ Phật, Mợ Sâm đều t́m thăm Thầy Chính Tiến. Được xem như người nhà, tôi hỏi Mợ về mối liên hệ nầy, Mợ cho biết:
- Tôi có người em, đi tu từ nhỏ với Thầy, xem Thầy như em tôi, mỗi lần đi chùa lễ Phật, tôi đều thăm Thầy cũng như thăm em tôi c̣n ở Bắc vậy!
Hiểu thế chúng tôi quư mến Mợ Sâm nhiều hơn. Ngày tôi ra trường chào Mợ để lên Cao nguyên dạy học, Mợ bảo tôi phải đến nhà dùng bửa cơm gia đ́nh, lần đầu tiên tôi đưọc ăn Tiêt canh vịt do Mợ làm. Lần cuối cùng sau cuộc đổi đời, tôi có đến chợ thăm Mợ, người ta cho biết Mợ sang sạp, bán nhà dọn về Tân Thuận, không ai biết địa chỉ nên mất liên lạc từ đó, tôi nhớ Nga lập gia đ́nh với một quân nhân, c̣n Châu đi Trung sĩ, tôi cũng chỉ nghe biết vậy, chớ không hề gặp lại, thỉnh thoẳng nhớ tới họ, nhớ nhất là Mợ Sâm do mối dây quan hệ giữa Mợ, Thầy Chính Tiến và tôi.
Tôi quy y với Ḥa Thượng Thích Thanh Thạnh, Thượng Thủ Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam, lễ quy y có Tam sư: Ḥa Thượng Thích Thanh Thạnh, Giáo Thọ Thích B́nh Minh, Duy Na Thích Chính Tiến, do sự gần gủi tôi cứ nghĩ và tôn kính Thầy Chính Tiến như là bổn sư của ḿnh.
Trong số Huynh Trưởng hoạt động tại Giác Minh, dưới mắt nhiều người đánh giá là Thầy “cưng” tôi nhất cho nên năm 1959, tôi là Huynh Trưởng là Liên Đoàn Trưởng Gia Đ́nh Phật Tử Giác Minh mới có 18 tuổi!
Trước đó, Thầy Chính Tiến chủ trương Đặc San ÁNH ĐẠO, nội dung về Gia Đ́nh Phật Tử, đặc san này đă có bài của anh Nguyễn Văn Thục, Thầy muốn tôi viết bài về anh Vơ Đ́nh Cường, nên Thầy viết thư, giới thiệu tôi vào Phật Học Đường Ấn Quang, để gặp và phỏng vấn anh Cường, v́ lư do chánh trị thời bấy giờ bài này có liên quan tới anh Cường nên Thầy không đăng vào báo, nhưng nhờ duyên ấy, tôi mới quen biết và lui tới nhà anh Cường từ thuở đó.
Năm 1962, là Đoàn Trưởng Trường Đào Tạo HuynhTrưởng A Dật Đa, tôi viết một bài về “Lược sử Gia Đ́nh Phật Tử thuộc Giáo Hội Tăng Già Băc Việt Tại Miền Nam”, bài đăng trong Tài liệu học tập Khóa 2. Sau khi xem xong, Thầy trao tiền cho một người, thưởng cho tôi 1,200 đồng thời đó, tôi mua một kính mát gọng vàng của Pháp hiệu Nylor và một cây bút ng̣i vàng hiệu Pilot kiểu V, cây bút em họ tôi xin rồi mất trong chuyến vượt biên, kính tôi đổi cho nhạc gia tôi cái kính model mấy chàng Pilot thường mang, tôi vô ư làm rớt bể tṛng, gặp thời buổi kinh tế khó khăn bán cái gọng vàng mua được vài kư gạo, cho nên nay không c̣n chi để kỷ niệm!
Có một lần, bổng dưng Thầy nói với tôi: “Gia đ́nh con quen, Thầy có biết. Không nên tiến tới hôn nhân” Thầy chỉ khuyên bảo ngắn gọn như vậy, nhiều năm tháng về sau, Thầy không hỏi han cũng không khuyên bảo thêm lời nào.
Nói tôi được Thầy “cưng” chắc không ngoa, v́ khoảng cuối năm 1963, trong một đêm uống cà phê bàn tính chuyện, tại quán cà phê bản doanh của Ban Hướng Dẫn ở ngă tư Phú Nhuận, bác Nguyễn Đức Lợi, Nguyễn Quang Vui, Nguyễn Đ́nh Thống, Ngô Mạnh Thu đă trao cho tôi sứ mệnh gặp Thầy, báo cho Thầy biết dư luận khong tốt cho Thầy..
Tôi nhớ có lần tôi vô t́nh chạm tay vào áo của Thầy, Thầy dạy tôi trước nhiều người :”Các con không được phép chạm vào y của quư Thầy, làm vậy phạm giới đó!”, cho nên theo tôi Thầy ǵn giữ giới luật rất nghiêm minh. Cái khó khăn cho tôi là làm sao nói với Thầy, sứ mệnh đă giao, tôi phải làm . Tôi lại nhớ một lần ai viết thiệp Tết "Chúc Thầy Bồ Đề Tâm tăng trưởng", Thầy dạy chúng tôi không được chúc như vây, v́ đó là lời khuyên, chỉ có ngựi trên mơi khuyên kẻ dưới "Bồ Đề Tâm tăng trưởng" mà thôi.
Nghe tôi tŕnh bày những dị nghị của người đời về Thầy tại chùa Bồ Đề, lúc Thầy lánh Pháp nạn 1963, Thầy bảo cho tôi biết: “- Con đừng lo! Thầy đă hứa bên giường bệnh mẹ Thầy là Thầy sẽ tu trọn cuộc đời”. Tôi quư Thầy, tôi tin tưởng Thầy nhiều hơn.
Rồi những năm sau đó, Thầy xây dựng Tổ đ́nh Vĩnh Nghiêm hoàng tráng, uy nghiêm giữa đất phồn hoa đô hội Sàig̣n, khác với chùa Xá Lợi dáng dấp tân thời, khác với Ấn Quang đượm nét Ân dộ, Tổ đ́nh Vĩnh Nghiêm mang đặc trưng văn hóa Phật Giáo, như một ngôi chùa cổ trên đất Bắc thời Lư Trần, nhờ có sự đóng góp của gáo sư khảo cổ học Nghiêm Thẩm, kiến trúc sư Nguyễn Bá Lăng, tôi nghĩ Thầy đă làm như Thầy đă nói với tôi ở chùa Bồ Đề.
Một lần tôi về phép năm 1970, bế con đầu ḷng đến chùa thăm Thầy trong hậu liêu, tôi để ư thấy liêu Thầy giản tiện và trống trải hơn liêu kế bên của Thầy Thanh Kiểm, một cái bàn làm việc kê gần cửa kính ngó ra sân sau chùa, một tủ kính chứa đầy kinh kệ b́a cứng mạ chữ vàng, một cái tủ nhỏ chắc là để y, liêu nhỏ không có thêm ghế cho khách, tôi đứng thưa chuyện với Thầy, Thầy tṛ vẫn b́nh thản như xưa.
Năm sau tôi về nghe tin Thầy đă hoàn tục, tôi vừa thương tiếc vừa kính trọng Thầy nhiều hơn. Thưong Thầy là v́ t́nh Thầy tṛ bao nhiêu năm sâu đậm nay Thầy đă rời khỏi chùa, kính trọng Thầy là một vị chân tu hoặc tu th́ tu cho chính chắn, c̣n không th́ ra đời tránh khỏi chuyện gian dối ở chốn Thiền môn.
Nghe nói, Thầy xin hoàn y, Thầy Tâm Giác chưởng môn phái Vĩnh Nghiêm nhất định không cho, giờ chót buổi lễ tại Tổ đ́nh Vĩnh Nghiêm Thầy Tâm Giác phải tới dự, buỗi lễ diễn ra đầy xúc cảm, làm rơi lệ nhiều Phật tử hiện diện tại chùa hôm đó, bởi v́ họ rất quư mến một ông Tăng, Phật học uyên thâm, nói năng từ tốn, nghiêm túc và hành xử bao dung, quảng đại với mọi ngựi nay phải hoàn y trở về thế tục !
Sau năm 1975, Thầy có mời anh em chúng tôi gồm Nguyễn Đ́nh Thống, Ngô mạnh Thu, Nguyễn Quang Vui, lại có thêm Nguyễn Văn Quưnh và tôi, đến nhà Thầy đăi ăn cho một bửa, đó là bửa ăn sau nhiều năm Thầy tṛ mới gặp lại, trên căn gác nhà Thầy trong hẻm đường Lê Văn Duyệt.
Tiệc tàn, anh Quưnh và tôi ra đường Phan Đ́nh Phùng gần nhà cũ của Thầy, hai chúng tôi ngồi uống cà phê bên vệ đường, anh Quưnh đă kể cho nghe, một vị Tăng trong gia đ́nh cho anh biết đă phải chiến đấu nội tâm cam go như thế nào mới ǵn giữ được giới luật.
Những năm về sau này, khi đến Tổ đ́nh Vĩnh Nghiêm vào những ngày lễ lớn, nhất là dịp các Gia Đ́nh Phật Tử chúc Tết Thầy Thanh Kiểm trong ngày Nguyên Đán, tổ chức tại Trai đường, nh́n liêu Thầy Chính Tiến ngày xưa, luôn luôn đóng kín, chăc không có vị Tăng nào được dùng đến. Tôi tưởng như Thầy vẫn âm thầm ở trong đó.
Thầy đến Mỹ tôi chưa đi thăm, Thầy dự Hội Ngộ mấy lần tôi đều vắng mặt, nay Thầy mất, tôi không đến thắp cho Thầy một nén hương. “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, t́nh nghia Thầy tṛ sao mà nhạt phai vậy ?!!!
Giá mà đến đuợc để dự tang lễ, tôi xin một vành khăn tang, tỏ ḷng tôi tôn kính ân sư đă từ ái dạy dỗ, dẫn dắt tôi trên đường Đạo.
29-01-2010
30-01-2010