VẠT NẮNG SÂN CHÙA
Neten Rinpoche- Người ta thường cho thày là một vị Tulku, chỉ cho những vị đă từng tu tập từ đời trước và có nguyện trở lại tái sanh trong cơi người. Do sự kính mến, ngoài cái pháp danh của thày là Neten, họ thường kèm theo chữ "Rinpoche" (có nghĩa là cao quư). Neten có phong tư rất hiền ḥa và từ bi, thày có nhiều Phật tử, và những buổi lễ lớn thày ban thường có rất nhiều tín chúng tới tham dự.*
Năm lên bảy. Một vị sư già đi ngang và quả quyết Neten là một vị Lama đă từng tu tập nhiều kiếp, nay có nguyện tái sinh trở về cơi người này. Sư c̣n bảo, trong tương lai, nếu Neten chọn đi trên con đường đời sẽ là một người rất thành công, c̣n nếu đi theo con đường tu hành th́ sẽ trở thành một vị đại đạo sư nổi tiếng. Cha mẹ Neten rất hoan hỷ khi nghe tin này, lập tức họ đưa Neten đến một tu viện lớn nổi tiếng của người Tây Tạng ở Ấn và xin cho Neten được xuống tóc, quy y. Neten nhớ rơ ḷng ḿnh lúc ấy. Thật bồi hồi, sung sướng và xúc động tới độ không thể cầm được nước mắt.
Quả nhiên, thày rất thông minh, tựa như người đă từng học qua, nay chỉ ôn lại mà thôi. Dụ như một đoản kinh rất khó nhớ, đối với các vị tu sĩ khác cần phải một thời gian dài mới có thể lănh hội được th́ đối với Neten, chỉ khoảng vài ngày thày đă hiểu cặn kẽ và thuộc ḷng. Vị bổn sư của thày rất hài ḷng về việc đó, càng quư mến và kỳ vọng ở Neten nhiều hơn nữa.
Năm mười bốn tuổi, Neten thọ giới tỳ kheo. Năm hai mươi hai tuổi, thày xong bằng tiến sĩ Phật học (sau khi đă trải qua tất cả những sự thử thách và tranh luận). Thày được hội kiến với đức Dala Lama nhiều lần. Năm ba mươi tuổi, thày bắt đầu đi khắp nơi thuyết pháp ... Danh thày nổi như cồn, tín chúng c̣n gọi thày bằng một cái tên Lama thân mến...
Ḍng đời cứ xuôi chảy...
Một hôm, thày bổn sư muốn ủy nhiệm Neten đến trụ tŕ một ngôi chùa mới xây ở tận một tiểu bang xa xôi bên nước Mỹ. Tâm thày dường như không vui. Có lẽ thày không muốn xa vị bổn sư ḿnh. Ngoài lư do đó, h́nh như c̣n một lư do nào mà thày chưa biết rơ, chỉ thấy tâm xao động, mà sự sao động đó thày không sao dằn được. Chẳng biết điều lành hay dữ. Tối đó, thày ngồi nhập định, xem xét t́m hiểu nguyên nhân. Thày chỉ thấy một đám mây đen lởn vởn trên bầu trời. Nó mờ nḥa, không rơ. Chỉ biết sẽ có điềm họa sắp đến, mà chẳng biết đó là điềm ǵ. Định bụng, sáng ra thưa với thày bổn sư xin được ở lại học tiếp và xin ngài ủy nhiệm một vị khác. Nhưng, ngẫm nghĩ, nếu đó là nghiệp quả phải trả, th́ cũng nên dứt khoát trả hết trong kiếp này... V́ ư nghĩ đó. Thày quyết định tuân hành bổn sư ḿnh ..
*
Phái đoàn đi đón Neten Rinpoche ngoài phi trường gồm năm người. Ba nam, hai nữ. Họ đứng thành hàng dọc dâng tấm khăn trắng (một truyền thống của Tây Tạng khi gặp một vị Lama đạo hạnh). Thày nhận khăn rồi lần lượt quàng lại lên cổ để ban phước lành cho người dâng khăn. Tới người cuối cùng là một nữ nhân. Dù không nh́n rơ mặt, v́ nàng dâng tấm khăn lên ngang mày . Thày chỉ nh́n thấy đôi bàn tay trắng mịn với những ngón thon dài, nhưng thày cũng nhận ngay rằng, đây chính là điềm họa cho ḿnh. Thày hơi khựng lại một thoáng. Nhưng, tâm trở lại b́nh tĩnh, thày khẽ nhận khăn rồi choàng lại lên cổ nàng. Lập tức, nàng chắp hai bàn tay vào nhau, khuôn mặt nh́n xuống, lưng hơi khom lại tỏ một thái độ cung kính. Thấp thoáng, thầy thấy một khuôn mặt son trẻ, với đôi mắt đen nhánh như mắt con chim câu... Nàng khá đẹp. Nét đẹp dịu dàng của dân gốc Á. Mái tóc dài, mướt như một ḍng suối. Trông nàng có một nét rất quen thuộc nào đó, nhưng tuyệt nhiên thày không nhận ra được ḿnh đă gặp nàng ở nơi chốn nào. Năm người đi đón thày đều là người Việt. Họ vừa líu ríu theo chân thày vừa kể cho thày nghe những sinh hoạt ở Mỹ. Ông Đoàn, người trong ban chấp hành của chùa, tường tŕnh ngay:
- Thưa Neten Rinpoche, v́ c̣n một vài trục trặc về giấy tờ, hiện tại chùa chưa thể xin được để thày có thể thành thường trú dân tại đây. Nhưng chúng con xin được visa, thày có thể ở tại Mỹ sáu tháng. Trong khoảng thời gian này, chúng con sẽ cố gắng xin thẻ xanh cho thày.
- Được. Chuyện ở lại c̣n tùy có đủ nhân duyên không. Tôi hy vọng trong thời gian ở đâỵ Mọi sự sẽ tốt đẹp...
Con đường từ phi trường về chùa cũng khá xa, mọi người nói chuyện ríu rít. Nhưng nàng chỉ dơi mắt ra ngoài cửa kính xe, nh́n ḍng xe cộ chảy ngược xuôi, tuyệt nhiên nàng chẳng nói lên lời nào. H́nh như nàng cũng chẳng chú ư ǵ tới vị thày cho lắm. Ông ta trông c̣n quá trẻ - nàng nghĩ - chẳng biết sự tu chứng của ông tới đâu...
Những tuần lễ kế tiếp, Neten Rinpoche ban một loạt những buổi lễ quán đảnh. Tín chúng đi dự rất đông. V́ người thông dịch từ Anh ngữ sang Việt ngữ đi xa, nên t́nh cờ nàng lại được bầu làm thông dịch viên tạm thời trong khi chờ đợi. Nàng rất sung sướng v́ được lựa chọn, đồng thời thật hănh diện, v́ từ hồi nào tới giờ, nàng chưa bao giờ làm được một việc ǵ hữu ích cho ai. Nay, tự dưng nàng lại được đề cử và nhất là được thân cận với một vị đại đạo sư đầy đủ phẩm hạnh, chẳng ít nhiều ǵ nàng cũng cảm thấy ḿnh rất quan trọng ..
Trong việc thông dịch, thày dành rất nhiều thời gian để giải thích thêm những danh từ Phật học nàng chưa hiểu rơ, nên nàng thường dành một ít giờ trước buổi lễ, hay những buổi giảng lên gặp riêng thày, tóm tắt ghi chép những ǵ thày muốn giảng. Tuy chưa làm thông dịch viên bao giờ, đôi khi gặp những danh từ chuyên môn làm nàng lúng túng, nhưng v́ có được một kiến thức rất khá về Đại thừa, và nhờ sự kiên nhẫn của Neten Rinpoche, cộng với ḷng mong học hỏi, trí thông minh, chịu khó của nàng nên cũng hiểu được ít nhiều những ǵ thày muốn nói.
T́nh thân giữa Thày, tṛ ngày càng đậm. Khác với ư niệm đầu tiên nàng gặp Neten Rinpoche tại phi trường. Ngược lại, nàng nhận ra rằng, cái ông thày này thật đáng nể. Ông có thể đọc suốt được tư tưởng của người đối diện. Hơn thế nữa, h́nh như ông có thể nh́n thấy được một vài điều của quá khứ và tương lai. Nhưng chẳng bao giờ ông nói, các nhóm đệ tử biết được đều do sự t́nh cờ rồi họ kháo nhau thêm, từ một thành mười, từ mười thành trăm, tô điểm vị thày ḿnh thêm huyền hoặc... Nàng bắt đầu tâm phục, khẩu phục vị sư trẻ này. Lối hành xử của nàng cũng tỏ vẻ tôn kính và yêu mến thày hơn.
Một buổi sáng. Trong sân chùa ngập nắng, thày Neten thấy nàng mặc chiếc áo dài Á đông bước vào cổng chùa, khuôn mặt rạng rỡ... Nh́n thoáng, thày có cảm tưởng nàng chính là vạt nắng đầu ngày, thày thấy ḷng rung động, bàng hoàng, cảm nhận pháp giới này không phải một, cũng không phải khác, nó thật chập trùng biến hiện. Có phải chăng, người thiếu nữ kia đang "biến" thành vạt nắng ḥa nhập với bản thể nhất như của vạn pháp? Thày nghiêng tâm nghe ḷng ḿnh rung động, rồi với sự phản xạ máy móc của nghiệp dư c̣n đọng lại trong tâm, thày vội vă bước ra sân "đón" lấy vạt nắng ấy. Cả hai nh́n nhau. Kỳ diệu thay, thày có cảm giác ḿnh cũng biến thành ánh nắng chan ḥa, hợp với vạt nắng vừa xuất hiện thành nhất thể như nước ḥa với sữa. Trong phút giây mầu nhiệm ấy, ngôn ngữ quả là "bất khả ngôn thuyết"... H́nh như người nữ cũng cùng trong một tâm trạng ngây ngất ấy. Nàng thốt lên với một giọng tràn đầy xúc động:
- Thày ơi…
Nàng loạng choạng muốn té quỵ, thân người mảnh mai như muốn đổ ập về phía Neten. Bằng một phản xạ tự nhiên, máy móc, thày Neten vội đưa tay ra đỡ. Cùng lúc thày cũng đủ tỉnh thức để lùi lại một vài bước, tránh cho toàn thân nàng dựa hẳn vào ḿnh, giọng thày lấy lại b́nh tĩnh, hỏi khẽ:
- Chị có sao không?
Thiếu nữ ấp úng:
- Không...không...!! Bỗng dưng..., con chỉ... thấy... một niềm... cảm động tới muốn... bật khóc...
V́ sự tự trọng. Nàng cũng vội vă lùi lại làm cho thân ḿnh bị mất thăng bằng, lảo đảo. Hai bàn tay dơ ra gần chạm nhau lại bị vội vă rụt về. Cả hai đứng nh́n nhau trong suốt chiều sâu của tâm thức. Hốt nhiên, Neten Rinpoche đọc được trong ánh mắt nàng cả một khung trời vừa sụp đổ, trong đó cưu mang một nỗi đau đớn tận cùng của của sự thất vọng và yêu thương...
Sau buổi sáng hôm ấy, phong tư của Neten Rinpoche h́nh như không có ǵ thay đổi. Nhưng nếu để ư kỹ, trong những hành động và cách cư xử - tuy kín đáo - nhưng thày cũng dành cho nàng một sự chăm lo đặc biệt hơn, cùng với ḷng bi mẫn như lúc nào cũng phủ chụp xuống nàng. Thày vẫn gặp nàng trước những giờ thuyết pháp. Nhưng có lẽ thày tránh không muốn gặp riêng nàng ở bất cứ chỗ nào trong chùa. C̣n riêng nàng, gần như một huyền lực của nghiệp cũ đă chín mùi. Dần dà, nàng bỗng nhận ra một điều "khủng khiếp", nàng không thể sống thiếu thày, nàng bỗng thấy ḿnh có một nhu cầu rất cần thiết mỗi ngày là phải được gặp thày, phải nh́n thày, nghe thày nói, ngắm thày cười, hay chẳng cần làm ǵ, chỉ cần phục dưới chân thày nghe thày lần tràng hạt với những câu chú như một chuỗi âm thanh dính liền nhau không dứt. Tệ hơn nữa, trong tận cùng sâu thẳm của tâm thức, nàng khởi tâm muốn "chiếm hữu" thày cho riêng ḿnh, cảm giác chiếm hữu ấy mạnh tới độ nàng nàng cảm thấy rất khó chịu và ghen tức khi thấy thày nói chuyện vui vẻ với những người khác. Những lúc như vậy, tâm nàng thật bồn chồn, không yên và cực kỳ đau khổ. Biết điều đó là xấu, nhưng nàng thực không thể cưỡng nổi sự ghen tuông.
Một hôm lên chùa sớm, định vào chào thày th́ nàng đă thấy có một chị Phật tử khác đang trong pḥng tṛ chuyện, chẳng biết chị nói chuyện ǵ mà nàng nghe tiếng thày cười ḥa với tiếng cười ṛn ră của chị. Buồn bă, nàng ra ngoài sau hè ngồi khóc. Khóc chán, nàng lại tḥ đầu vô xem chị Phật tử nói chuyện xong chưa. Vẫn thấy chị ngồi thụp dưới chân thày nói cười vui vẻ. Nàng thấy tim ḿnh quặt thắt lại. Nàng cũng thấy ḿnh thật vô lư khi cứ quẩn quanh trong một ngơ cụt như thế. Trong lúc này, h́nh như những giáo lư của Phật mà nàng học hỏi từ bao lâu, cứ chảy trôi theo ḍng nước mắt, chẳng giúp được ǵ cho nàng mấy đỗi...
Nhưng nỗi buồn không hẳn măi măi sẽ là. Nó chính là "mặt bên kia" của niềm vui. Đôi khi nàng được thày cho tham gia vào công việc của chùa, như việc tô những bức tượng Phật. Thật lạ, chẳng hiểu những tượng Phật đó ở đâu ra mà đầy cả bàn. Mỗi bức cao khoảng một tấc, đủ các vị Phật với những thế ngồi khác nhau. Nàng ngồi xà xuống và hỏi thày với giọng đầy khích động và ngạc nhiên:
- Ôi chao... Tượng Phật ở đâu nhiều thế. Cho con tô với nhé?
Vị thày ngước nh́n người thiếu nữ đọc được tất cả sự khích động trên đôi mắt ngây thơ của nàng, thày cười:
- Được! Nhưng chị tô có khéo không? Tô tượng cũng là một h́nh thức thiền định và quán tưởng. Lại nữa, có một vài chỗ phải rất cẩn thận, không được tô lem nhem, nhất là điểm nhăn Phật th́ lại càng phải khéo léo lắm!
Sợ thày đổi ư. Nàng nói ngay:
- Con làm được mà! Nàng sung sướng vô cùng khi được ngồi bên thày như thế. Ban đầu thày cho nàng tô những phần dễ, thấy nàng tô khéo, thày cho tô phần tóc (một chút xíu phần trên trán, nơi đó nếu không khéo sẽ bị lem qua vương miện trên đầu). Nàng thích nhất ngồi tô thân thể Phật một màu vàng ṛng. Tô lớp đầu không thấy vàng mấy, nhưng nếu kiên nhẫn tô lên từng lớp chồng nhau, đợi lớp này khô, lại tô thêm lớp mới cho đến khi có một mầu vàng óng đẹp như một khối vàng thật. Nàng thích tới độ mê mải làm măi tới gần bảy giờ tối mới chịu về. Trước khi về, nàng khoe với thày "công tŕnh" ḿnh vừa làm cả ngày. Một tượng Phật Thích Ca, một tượng của ngài Quán Âm. Cả hai tượng đều có một màu vàng óng trông rất đẹp mắt...
Niềm hạnh phúc của nàng bị cắt đứt khi người thông dịch viên cũ trở về. Nàng không c̣n có cơ hội gần gụi thày nữa. Nàng nhớ thày, sự nhớ nhung kỳ quặc đến độ nàng cảm thấy hổ thẹn và mặc cảm, nghĩ rằng, ḿnh chính là con ma nữ đến quấy rối người tu hành. Ḷng nàng luôn luôn cảm thấy đau khổ và buồn sầu. Đau khổ v́ biết rằng, t́nh yêu (nếu có) của ḿnh chính là một t́nh yêu bệnh hoạn và mù quáng v́ nó đă đặt không đúng chỗ. Buồn sầu khi biết chắc rằng ḿnh đă chẳng ít nhiều ǵ cũng đang tạo những nghiệp xấu, ác... V́ sự mặc cảm ấy, nàng thường có thái độ tránh né và không dám đến gần thầy nữa. Nhưng v́ ḷng nhung nhớ cứ dâng đầy, nên chẳng bao giờ nàng bỏ một thời thuyết pháp nào cả .
*
Một buổi chiều, sự nhớ thương gần như không c̣n chịu đựng được nữa. Nàng lang thang xuống phố, mua ba cành hoa Lilly trắng đem lên chùa dâng thàỵ Cảnh chùa vắng vẻ, nàng bước vào với nhịp tim đập th́nh thịch trong ḷng ngực. Nàng ôm chặt ba cành hoa trước ngực như một sự chở che, ngăn cấm ḿnh phạm tội. Các thày nhỏ chắc đang ở sân sau chùa trồng tỉa, chỉ c̣n lại Neten Rinpoche ngồi trong một pḥng cạnh chánh điện đang tô các tượng Phật. Nàng bước vào với một thái độ của một kẻ phạm trọng tội, mặt người nữ tái xanh, rụt rè và lắp bắp:
- Con đem... dâng thầy mấy... cành hoa... Lilly... trắng...
Neten Rinpoche ngẩng lên, ánh mắt từ bi như thấy suốt được tâm tư nàng, thong thả đáp:
- Thật tuyệt diệu. Ta đang đợi chị đến... (Rồi ngắm nh́n ba đóa hoa trắng nuốt, đôi mắt lung linh, hoan hỷ, thày tiếp). Mấy đóa hoa mới đẹp làm sao!!. Chị hăy cắm vào b́nh dâng lên lễ Phật. Sau quay lại đây, ta muốn cho chị coi cái này...
Thiếu nữ líu ríu làm theo như một mệnh lệnh. Cắm những cành hoa trắng vào b́nh, x́ xụp lạy trước những tượng Phật đang ngồi trên bệ thờ rất trang nghiêm. Chẳng hiểu sao lúc đó nàng cảm thấy xúc động lạ kỳ và nước mắt cứ tuôn như mưa...
Nàng phải đợi một lúc cho tâm lắng đọng mới dám bước qua pḥng bên gặp Neten. Thày nh́n nàng chăm chú. Như người đă biết rơ được vấn đề, nhưng vẫn cứ hỏi:
- Chắc chị đang gặp chuyện... khó khăn?
Chỉ chờ có thế, nàng ̣a lên, nức nở:
- Phải. Xin thày ban b́nh an cho con...
Vị thày thở dài. Nh́n người nữ một đỗi rồi nắm lấy bàn tay lạnh ngắt của nàng dịu dàng bảo:
- Có những điều ta cần phải nên buông bỏ th́ sự khổ đau mới chấm dứt...
Vừa nói đến đó, Neten buông tay nàng, dùng cả hai bàn tay ḿnh ôm lấy khuôn mặt người nữ, (dưới dạng h́nh thức ban phép lành), rồi thày cúi xuống, thấp dần...thấp dần... cho tới khi trán của Neten đụng lên trán nàng...
Do sự gia tŕ của vị đạo sư. Mọi sự như được hiển bày trước mắt. Nàng nh́n thấy rơ trong một kiếp quá khứ nào đó của chính nàng. H́nh ảnh người nữ đang đứng với chiếc áo cánh trắng mong manh. Trên tay cầm ba cành hoa Lilly mầu trắng nuốt. Sau lưng nàng là một khung cửa chói ḷa ánh nắng với vườn hoa muôn sắc. Đối diện là chồng nàng, họ đang trao nhau những ánh mắt thương yêu. Người nữ đặt ba cành hoa lên ngực người nam nh́n chàng say đắm nói khẽ qua hơi thở:
- Anh ạ. Em nguyện sẽ đời đời kiếp kiếp được làm vợ anh và được hạnh phúc như thế này măi măi...
Đôi mắt người nữ ngước lên long lanh. Mùi hoa Lilly thơm ngát đâu đây...
*
Vị đạo sư buông tay, rời trán ḿnh khỏi trán nữ nhân. Nàng xúc động tới độ bật khóc. Nàng nhớ lại tất cả như chuyện mới xảy ra hôm qua. Tim nàng run run như con chim non bị lạnh. Giọng đạo sư trầm trầm:
- Đă vài đời, vài kiếp, chúng ta từng là vợ chồng và rất sung sướng, hạnh phúc, đă từng được làm thân người, thân chư thiên, nhẫn đến có được những thân vi diệu trên từng trời Phạm Thiên và đă từng hưởng tất cả những sung sướng của cơi nhân gian này... Dẫu vậy, chúng cũng chẳng đem lại hữu ích ǵ mấy đỗi. Ngược lại, chúng ta cũng đă từng nhiều đời, nhiều kiếp - do sự vô minh, tham ái - mà phải chịu mang thân ngạ quỷ, súc sanh, nhẫn đến ở trong những địa ngục nóng, lạnh để phải ch́m nổi trong luân hồi và thọ nhận tất cả những khổ đau. Nay, cơ may trở lại được thân người, tôi lại được gặp em, dẫu trong một hoàn cảnh hoàn toàn đổi khác, nhưng đó cũng là cơ may cho chúng ta gỡ những nghiệp quả từ kiếp trước. Sao em không nhân cơ hội có được thân người hiếm quư này tu tập cầu giải thoát? Sao cứ phải cam chịu loanh quanh trong luân hồi tạo thêm ác nghiệp? Hạnh Phúc ư? Thế nào là Hạnh phúc? Nếu lấy cái Hạnh phúc của trần gian này để làm niềm vui th́ cái niềm vui ấy thật bọt bèo, dễ vỡ...
Vị đạo sư đứng lên. Ông mở tung cánh cửa sổ trông ra vườn. Nắng vẫn c̣n lung linh trên những đóa cúc vàng hắt lên những ánh sáng cuối cùng của ngày tàn. Ánh sáng bên ngoài tràn vào căn pḥng bắt đầu tối làm thành một viền sáng quanh thân ông. Ông quay nh́n người thiếu nữ vẫn c̣n đầm đ́a nước mắt thong thả nói rơ từng tiếng:
- Phải. Em vẫn c̣n vướng với tôi một lời nguyện ước. Thảo nào lần đầu tiên gặp em ở phi trường, tôi đă nhận ra được nét thân quen. Nhưng thực tâm tôi không muốn đ̣i, bởi mọi sự đều đă thay đổi. Tôi đang đi trên con đường t́m kiếm chân Hạnh phúc cho ḿnh và cho người. Trong tôi, vẫn có t́nh yêu dành cho em, nhưng t́nh yêu tôi nay không c̣n ngừng trên một đối tượng, mà là trên toàn thể pháp giới... Từ sau buổi sáng tôi đón em như một "vạt nắng sân chùa", em luôn luôn hiện hữu trong tôi, là một điểm sáng, một sự thanh khiết, cao quư nhất. Em đi cả vào trong những buổi cầu nguyện của tôi. Tôi luôn nguyện em cũng sẽ đạt được chân Hạnh Phúc ấy. Muốn vậy, em nên xả bỏ tất cả. Có những điều ta cần phải nên buông bỏ th́ sự khổ đau mới thực sự chấm dứt...
Thiếu nữ ̣a khóc. Nàng nghe trong tim một sự rạn vỡ... Trong cơn đau đớn tận cùng, nàng cảm nhận được t́nh yêu rộng lớn của vị đạo sư dành cho ḿnh. Nàng hiểu rất rơ rằng nàng không c̣n một một sự chọn lựa nào khác. Người chồng năm xưa nay đă đổi hướng đi, không c̣n muốn đi chung với nàng trên con đường xưa cũ, mà ở đó, Hạnh Phúc hay Đau Khổ đều tùy thuộc vào sự vô thường, bèo bọt của kiếp người. Nay, nàng cũng phải thay đổi, nàng phải đi tận cùng nỗi khổ đau để vươn lên, để có thể trở thành một "giải nắng thênh thang". Nơi ấy, nàng sẽ gặp chàng ở đó...
CHIÊU HOÀNG