A Pḥng Cung phú
Đỗ Mục
Hà Thượng Nhân dịch
阿房宮賦
六王畢、 四海一、
蜀山兀、 阿房出。
覆壓三百餘里、 隔離天日。
驪山北構而西折、 直走咸陽。
二川溶溶、 流入宮牆。
五步一樓、 十步一閣、
廊腰縵迴、 簷牙高啄。
各抱地勢、 鉤心鬥角。
盤盤焉、 囷囷焉、 蜂房水渦、 矗不知其幾千萬落。
長橋臥波、 未雲何龍？
複道行空、 不霽何虹？
高低冥迷、 不知西東。
歌臺暖響、 春光融融。
舞殿冷袖、 風雨淒淒。
一日之內、 一宮之間、 而氣候不齊。
妃嬪媵嬙、 王子皇孫、 辭樓下殿輦來於秦。
朝歌夜絃、 為秦宮人。
明星熒熒、 開妝鏡也、
綠雲擾擾、 梳曉鬟也、
渭流漲膩、 棄脂水也、
煙斜霧橫、 焚椒蘭也、
雷霆乍驚、 宮車過也、
轆轆遠聽、 杳不知其所之也。
一肌一容、 盡態極妍、
縵立遠視而望幸焉、
有不得見者三六年。
燕趙收藏、 韓魏之經營、
齊楚之精英、 幾世幾年、 取掠其人、 倚疊如山。
一旦不能有、 輸來其間。
鼎鐺玉石、 金塊珠礫、 棄擲邐迤。
秦人視之、 亦不甚惜。
嗟乎！
一人之心、 千萬人之心也。
秦愛紛奢、 人亦念其家。
奈何取之盡錙銖、 用之如泥沙！
使負棟之柱、 多於南畝之農夫、
架梁之椽、多於機上之工女、
釘頭磷磷、 多在庾之粟粒、
瓦縫參差、 多於周身之帛縷、
直欄橫檻、 多於九土之城郭、
管絃嘔啞、 多於市人之言語。
使天下之人不敢言而敢怒、
獨夫之心、 日益驕固。
戍卒叫、 函谷舉、
楚人一炬、 可憐焦土！
嗚呼！
滅六國者、 六國也、 非秦也、
族秦者、 秦也、 非天下也。
嗟乎！
使六國各愛其人、 則足以拒秦、
秦復愛六國之人、 則遞三世可至、
萬世而為君、 誰得而族滅也。
秦人不暇自哀、 而後人哀之、
後人哀之而不鑑之、
亦使後人復哀後人也
Lục vương tất, tứ hải nhất,
Thục sơn ngột, A Pḥng xuất.
Phú áp tam bách dư lí, cách li thiên nhật.
Li sơn bắc cấu nhi tây chiết, trực tẩu Hàm Dương .
Nhị xuyên dung dung, lưu nhập cung tường.
Ngũ bộ nhất lâu, thập bộ nhất các,
Lang yêu mạn hồi, thiềm nha cao trác.
Các băo địa thế, câu tâm đấu giác.
Bàn bàn yên, khuân khuân yên,
Phong pḥng thủy oa, súc bất tri ḱ kỉ thiên vạn lạc.
Trường kiều ngọa ba, vị vân hà long?
Phức đạo hành không, bất tễ hà hồng ?
Cao đê minh mê, bất tri tây đông.
Ca đài noăn hưởng, xuân quang dung dung.
Vũ điện lănh tụ, phong vũ thê thê.
Nhất nhật chi nội, nhất cung chi gian, nhi khí hậu bất tề.
Phi tần dắng tường , vương tử hoàng tôn, từ lâu hạ điện liễn lai ư Tần.
Triêu ca dạ huyền, vi Tần cung nhân .
Minh tinh huỳnh huỳnh, khai trang kính dă,
Lục vân nhiễu nhiễu, sơ hiểu hoàn dă,
Vị lưu trướng nhị , khí chi thủy dă,
Yên tà vụ hoành, phần tiêu lan dă,
Lôi đ́nh sạ kinh, cung xa quá dă,
Lộc lộc viễn thính, yểu bất tri ḱ sở chi dă.
Nhất cơ nhất dung, tận thái cực nghiên,
Mạn lập viễn thị nhi vọng hạnh yên,
Hữu bất đắc kiến giả tam lục niên.
Yên Triệu thu tàng, Hàn Ngụy chi kinh doanh,
Tề Sở chi tinh anh, kỉ thế kỉ niên, thủ lược ḱ nhân, ỷ điệp như sơn.
Nhất đán bất năng hữu , thâu lai ḱ gian.
Đỉnh sanh ngọc thạch, kim khối châu lịch, khí trịch lệ dĩ.
Tần nhân thị chi, diệc bất thậm tích.
Ta hồ!
Nhất nhân chi tâm, thiên vạn nhân chi tâm dă.
Tần ái phân xa, nhân diệc niệm ḱ gia.
Nại hà thủ chi tận truy thù, dụng chi như nê sa!
Sử phụ đống chi trụ, đa ư nam mẫu chi nông phu,
Giá lương chi chuyên, đa ư cơ thượng chi công nữ,
Đinh đầu lân lân, đa tại dữu chi túc lạp,
Ngơa phùng tham soa, đa ư chu thân chi bạch lũ,
Trực lan hoành hạm, đa ư cửu thổ chi thành quách,
Auản huyền ẩu á, đa ư thị nhân chi ngôn ngữ.
Sử thiên hạ chi nhân bất cảm ngôn nhi cảm nộ,
Độc phu chi tâm, nhật ích kiêu cố .
Thú tốt khiếu, Hàm Cốc cử,
Sở nhân nhất cự , khả liên tiêu thổ!
Ô hô!
Diệt lục quốc giả, lục quốc dă, phi Tần dă,
Tộc Tần giả, Tần dă, phi thiên hạ dă.
Ta hồ!
Sử lục quốc các ái ḱ nhân, tắc túc dĩ cự Tần,
Tần phục ái lục quốc chi nhân, tắc đệ tam thế khả chí;
Vạn thế nhi vi quân, thùy đắc nhi tộc diệt dă?
Tần nhân bất hạ tự ai, nhi hậu nhân ai chi,
Hậu nhân ai chi nhi bất giám chi,
Diệc sử hậu nhân phục ai hậu nhân dă
A Pḥng Cung Phú
Đỗ Mục
Tề Sở Triệu rồi Hàn Yên Ngụy
Cả non sông bốn bể một nhà
Từ ngày thống nhất sơn hà
Giữa miền núi Thục nguy nga cung Tần
Núi trước mặt sông gần bên vách
Vài bước chân là gác là lầu
Hành lang uốn khúc ṿng cầu
Mái cao , mái thấp muôn màu nhấp nhô
Ṭa cung điện quanh co sau trước
Như buồng ong vũng nước trên cao
Nước rơi ngàn giọt lao xao
Nằm trên làn sóng muôn cầu bắc ngang
Mây chẳng có, rồng vàng lại có
Cung nối cung, đường ở lưng trời
Cao cao, thấp thấp tuyệt vời
Mờ mờ , mịt mịt đâu rồi Đông Tây ?
Trên đài hát, Xuân ngày tiếng nhạc
Dưới vũ đài lạnh toát hơi mưa
Cùng ngày, đây sớm kia trưa
Cùng chung khí hậu đă thừa khác nhau
Kẻ quyền quí rời lầu xuống điện
Đều lên xe thẳng tiến về Tần
Bao nhiêu mạng phụ phu nhân
Từ nay sớm hát, tối đàn hầu vua
ính trang điểm, như là sao sáng
Tóc như mây loáng thoáng trời xanh
Một khi nước tắm khơi duềnh
Tưởng như sông Vị mông mênh chảy dài
Khói mờ tỏa, sương lơi lả uốn
Là làn hương từ chốn cung đ́nh
Nghe như tiếng sét bên ḿnh
Tiếng xe rộn rịp quanh thành ngày đêm
Tiếng xe chạy càng thêm gấp rút
Xe đi đâu ? Nào biết đi đâu ?
Giai nhân lũ lượt đón đầu
Hỡi ơi một buổi mong hầu quân vương
Hàng mấy chục năm trường vô vọng
Kiếp phi tần lẻ bóng năm canh
Bao nhiêu đồ tốt vật lành
Bao nhiêu châu báu để dành bao năm
Của sáu nước chất thành từng đống
Người Tần nh́n ḷng chẳng xót xa
Tấm ḷng chung của người ta
(Ḷng ta th́ cũng như là ḷng ai)
Vua Tần vốn là loài xa xỉ
Người - ai không yêu quí gia đ́nh ?
Tại sao vét sạch sành sanh
Rồi đem hoang phí coi khinh như bùn ?
Cột đ̣n nóc nhiều hơn dân giả
Gỗ rường nhà hơn cả thợ may
Đầu đinh nhiều đến thế này
Nhiều hơn hạt thóc chứa đầy trong kho
Đường ngói nối hơn tơ, hơn vải
Lại lan can, ván rải ngoài hiên
Thôi th́ nhiều đến vô biên
Nhiều hơn thành quách khắp miền, chín châu
Tiếng đàn sáo ồn ào như chợ
Ai người trong thiên hạ không căm ?
Vua th́ ngày một kiêu căng
Lạ ǵ Trần Thiệp, Lưu Bang gặp thời !
Một mồi lửa của người Hạng Vũ
Cung A Pḥng một thuở thành tro
Ai người đọc sử biết cho
Diệt tan sáu nước đừng lo bạo Tần
Giết họ Tần chẳng cần thiên hạ
Chính ḿnh đi gieo vạ cho ḿnh !
Giả như thương lấy sinh linh
Ai không v́ nước hy sinh chống Tần ?
Giá Tần lại yêu dân sáu nước
Th́ muôn đời ai cướp ngôi vua ?
Người Tần chẳng tự thương cho
Người sau bỗng lại thương lo giùm Tần !
Nếu người sau chỉ cần thương họ
Mà lại không lấy đó làm gương
Người sau, sau nữa lại thương
Hà thượng nhân
Sg tối 27 tháng 5 năm 1985