Tạ Lỗi Trường Sơn
*
Đỗ Trung Quân, tác giả bài thơ nổi tiếng Quê Hương vừa công bố bài Tạ lỗi Trường Sơn viết từ năm 27 tuổi (1982). Đă 27 năm qua rồi đến nay mới dám công khai, đủ biết cái "tự do ngôn luận" của nhà nước XHCN nó " ưu việt" như thế nào !
Đă 34 năm trôi qua. Ḥa b́nh cũng dài ngang bằng cuộc chiến tranh khốc liệt nhất trong lịch sử. Chưa có cuộc chiến nào ám ảnh một dân tộc cho bằng cuộc chiến tranh này, nó thay đổi h́nh thái xă hội, thay đổi số phận con người.
Công bố bài thơ viết năm 27 tuổi, bảy năm sau ḥa b́nh (1982) - nay nh́n lại,
tôi cũng không hiểu điều ǵ đă dẫn dắt cho những ḍng chữ này. Khi làm xong
nghĩa vụ một thanh niên thời hậu chiến, người có lư lịch may mắn không vướng
phải chuyện lính tráng dù thế hệ tôi sau “mùa hè đỏ lửa 1972” hầu hết cũng đă
“yên vị” khói hương trên bàn thờ gia đ́nh.
C̣n nhớ những năm của thập niên 80, giáo sư Nguyễn Khắc Viện viết một bài đanh
thép trên báo Sài G̣n Giải Phóng “Sen hay Bùn” về danh xưng khi nào th́ gọi là
thành phố Hồ Chí Minh, khi nào th́ gọi là Sài G̣n? và ông khẳng định cái tốt th́
gọi tp HCM, cái tệ nạn, cái xấu, cái "tồn đọng" th́ gọi là Sài G̣n.
Giáo sư Nguyễn Ngọc Lan đă đối thoại bằng một bài báo khác (tất nhiên ông không
thể đăng bài phản biện ấy trên báo SGGP như trong một xă hội b́nh thường), ông
nhắc rằng hiện tại sau 10 năm giải phóng, thành phố vẫn c̣n một tờ báo lớn tiếng
nói chính thức của “Đảng bộ và nhân dân thành phố” tờ Sài G̣n Giải Phóng (nó vẫn
c̣n đến tận hôm nay), c̣n một nhà máy thuốc lá Sài G̣n, c̣n một đội bóng danh
tiếng mang tên Cảng Sài G̣n (nay đă không c̣n)… Bài thơ này, có lẽ là cái nh́n
đau đớn đầu tiên của một người trẻ tuổi vừa từ chiến trường K trở về với bao
nhiêu hoài băo sau khi chứng kiến những hy sinh cao đẹp của một thế hệ thanh
niên Sài G̣n, những con người thành phố tuổi chỉ mới đôi mươi…
Hai mươi bảy tuổi và một bài thơ dài nhất của đời ḿnh...
TẠ LỖI TRƯỜNG SƠN
(1982)
1.
Một ngàn chín trăm bảy mươi lăm
Các anh từ Bắc vào Nam
Cuộc trường chinh 30 năm dằng dặc
Các anh đến
Và nh́n Sài G̣n như thủ đô của rác
Của x́ ke, gái điếm, cao bồi
Của t́nh dục, ăn chơi
“Hiện sinh - buồn nôn - phi lư!!!”
Các anh bảo con trai Sài G̣n không lưu manh cũng lính ngụy
Con gái Sài G̣n không tiểu thư khuê các, cũng đĩ điếm giang hồ
Các anh bảo Sài G̣n là trang sách “hư vô”
Văn hóa lai căng không cội nguồn dân tộc
Ng̣i bút các anh thay súng
Bắn điên cuồng vào tủ lạnh, ti vi
Vào những đồ tiêu dùng mang nhăn Hoa Kỳ
Các anh hằn học với mọi tiện nghi tư bản
Các anh bảo tuổi trẻ Sài G̣n là “thú hoang” nổi loạn
Là thiêu thân ủy mị, yếu hèn
Các anh hùa nhau lập ṭa án bằng văn chương
Mang tuổi trẻ Sài G̣n ra trước vành móng ngựa!!!
2.
Tội nghiệp Sài G̣n quá thể
Tội nghiệp chiếc cầu Công Lư
Có anh thợ điện ra đi không về
Tội nghiệp những “bà mẹ Bàn Cờ” của những ngày chống Mỹ
Lửa khói vỉa hè nám cả những hàng me
Tội nghiệp những người Sài G̣n đi xa
Đi từ tuổi hai mươi
Nhận hoang đảo tù đày để nói về ḷng ái quốc
Có ai hỏi những hàng dương xanh
Xem đă bao nhiêu người Sài G̣n hóa thân vào sóng nước
Tội nghiệp nhưng đêm Sài G̣n đốt đuốc
Những “người cha bến tàu” xuống đường với bao tử trống không
Tội nghiệp những ông cha rời khỏi nhà ḍng
Áo chùng đen đẫm máu
Tội nghiệp những chiến trường văn chương, thi ca, sách báo
Những vị giáo sư trên bục giảng đường
Ưu tư nh́n học tṛ ḿnh nhiễm độc
Sài G̣n của tôi - của chúng ta.
Có tiếng cười
Và tiếng khóc
3.
Bảy năm qua đi với nhiều buồn vui đau xót
Một góc phù hoa ngày cũ qua rồi
Những con điếm xưa có kẻ đă trở lại làm người giă từ ghế đá công viên để sống
đời lương thiện
Những gă du đăng giang hồ cũng khoác áo thanh niên xung phong lên rừng xuống
biển
T́m lại hồn nhiên cho cuộc sống của ḿnh
Cuộc đổi thay nào cũng nhiều mất mát, hy sinh…
4.
Và khi ấy
Th́ chính “các anh”
Những người nhân danh Hà Nội
Các anh đang ngồi giữa Sài G̣n bắt đầu chửi bới
Chửi đă đời
Chửi hả hê
Chửi vào tên những làng quê ghi trong lư lịch của chính ḿnh
Các anh những người nhân danh Hà Nội sợ đến tái xanh
Khi có ai nói bây giờ về lại Bắc!!!
Tội nghiệp những bà mẹ già miền Bắc
Những bà mẹ mấy mươi năm c̣ng lưng trên đê chống lụt
Những bà mẹ làm ra hạt lúa
Những năm thất mùa phải chống gậy ăn xin
Những bà mẹ tự nhận phần ḿnh tối tăm
Để những đứa con lớn lên có cái nh́n và trái tim trong sạch
Bây giờ
Những đứa con đang tự nhận ḿnh “trong sạch”
Đang nói về quê mẹ của ḿnh như kẻ ngoại nhân
Các anh
Đang ngồi giữa Sài G̣n nhịp chân
Đă bờm xờm râu tóc, cũng quần jean xắn gấu
Cũng phanh ngực áo, cũng xỏ dép sa bô
Các anh cũng chạy bấn người đi lùng kiếm tủ lạnh, ti-vi, cassette, radio…
Bia ôm và gái
Các anh ngông nghênh tuyên ngôn “khôn & dại”
Các anh bắt đầu triết lư “sống ở đời”
Các anh cũng chạy đứt hơi
Rượt bắt và trùm kín đầu những rác rưởi Sài G̣n thời quá khứ
Sài G̣n 1982 lẽ nào…
Lại bắt đầu ghẻ lở?
5.
Tội nghiệp em
Tội nghiệp anh
Tội nghiệp chúng ta những người thành phố
Những ai ngổn ngang quá khứ của ḿnh
Những ai đang cố tẩy rửa “lư lịch đen”
Để t́m chỗ định cư tâm hồn bằng mồ hôi chân thật
6.
Xin ngả nón chào các ngài
“Quan toà trong sạch”
Xin các ngài cứ b́nh thản ăn chơi
B́nh thản đổi thay lốt cũ
Hăy để yên cho hàng me Sài G̣n
Hồn nhiên xanh muôn thưở
Để yên cho xương rồng, gai góc
Chân thật nở hoa
Này đây!
Xin đổi chỗ không kỳ kèo cho các ngài cái quá khứ ngày xưa
Nơi một góc (chỉ một góc thôi)
Sài G̣n bầy hầy, ghẻ lở
Bây giờ…
Tin chắc rằng trong các ngài đă vô số kẻ tin vào “thượng đế”
Khi sống hả hê giữa một thiên đường
Ai bây giờ
Sẽ
Tạ lỗi
Với Trường Sơn?
Đỗ Trung Quân (1982)