Sợi Tơ Nhện
The Spider’s Thread - Ryunosuke Akutagawa (1892-1927) - Nhật Bản
Đoà
n Dự dịch thuật*
Akatagawa là tác giả truyện ngắn Rashomon (Địa Ngục Môn) danh tiếng, sau đó được chuyển thành phim ( * ). Ngoài ra ông cũng là một nhà văn thấm nhuần tư tưởng Phật giáo. Tác phẩm “Sợi Tơ Nhện” của ông được người phương Tây coi là: “A delicate tale revealing the essence of Compassionate Buddha” – “Một truyện tinh vi biểu lộ được tinh hoa ḷng trắc ẩn của Đức Phật Từ Bi”.
I
Một hôm, Đức Phật tổ đang thong thả dạo bư
ớc một ḿnh trên bờ ao sen nơi cơi Niết bàn.Những đóa sen đang kỳ nở rộ, trắng tinh như ngọc. Các nhụy hoa và
ng óng tỏa trong không khí thứ hương thơm kỳ diệu không diễn tả nổi.Lúc ấy là buổi sáng trên Niết bàn.
Đột nhiê
n Ngài dừng bước. Đứng trầm ngâm bên bờ ao. Qua khoảng trống của những chiếc lá đan xen trên mặt nước. Ngài để ư nh́n xuống các cảnh tượng ở phía bên dưới.Chín tần Địa ngục nằm thẳng trên con đường từ dưới đáy ao đi xuống. Con sông Hóa kiếp với thứ bóng tối vĩnh hằng và các đỉnh nhọn hoắt
của ḥn Núi Chông trông rơ mồn một qua làn nước trong vắt như pha lê cũng như qua quyền năng thị giáo ảo diệu của Ngài.Ánh mắt Ngài chợt dừng lại nơi người đàn ông tên Kandata, kẻ đ
ang quằn quại với các tội nhân khác dưới đáy Địa ngục.Gă Kandata này là một tên cướp khét tiếng, sát nhân, cướp của, đốt nhà, nhưng y vẫn c̣n một chút đáng tin v́ đă làm đ
ược một việc thiện. Một lần đi qua khu rừng sâu, y để ư thấy một con nhện nhỏ đang ḅ dọc theo lối đi.Đang nhanh chân, y sẽ dẵm chết con nhện. Nhưng y nghĩ
thầm: "Không, không, dù bé nhỏ con vật này cũng có sự sống. Thật đáng hổ thẹn nếu ta giết nó một cách vô tâm". Và y bước tránh tha mạng cho con nhện.Khi nh́n xuống Đ
ịa ngục, Đức Phật tổ nhớ lại chuyện Kandata đă tha chết con vật như thế nào. Ngài nghĩ, với chút việc thiện đó, có thể cứu độ cho Kandata khỏi nơi đày ải. Lành thay khi nh́n chung quanh, Ngài bổng bắt gặp một con nhện đang se sợi tơ sáng bạc rất đẹp trên các lá sen.Đức Phật lẳng lặng thu lấy sợi tơ đó và
o ḷng bàn tay. Và Ngài thả cho nó đi thẳng xuống đáy Địa ngục qua khoảng trống của những chiếc lá sen tinh khiết.II
Dưới ấy Kandata đang trồi lê
n sụp xuống cùng các tội nhân khác trong chiếc Ao Máu của Địa ngục.Khắp nơi là sự tṛng trành đen tối, và đôi khi thoáng có vật ǵ ẩn ẩn hiện hiện nhô lên khỏi bóng đ
en đó, rồi lại biến đổi, trở thành các tia sáng phát xuất từ những đỉnh nhọn của ngọn Núi Chông kinh hoàng. Sự tỉnh lặng chết chóc như khu nhà mồ bao trùm khắp các nơi, và sự vật duy nhất thỉnh thoảng có thể nghe thấy được chỉ là những tiếng rên rỉ hoặc tiếng thở dài yếu ớt của các tội nhân. Nguyên cớ bởi những kẻ làm điều ác khi được dẫn tới đây đều phải trải qua những cực h́nh của các tầng Địa ngục, thậm chí mất hết sức lực, không thể kêu khóc to hơn.Bởi vậy mặc dầu là một tên cướp ghê gớm, bị ngộp trong máu, Kandata cũng không biết làm ǵ hơn là trồi sụp trên mặt ao giống như một con nhái đang hấp hối chết.
Nhưng sự may mắn đă đến với y. Bửa nay khi vừa trồi len và ngửng được đầu nh́
n bầu trời phía trên Ao Máu, Kandata bỗng trông thấy một sợi tơ nhện óng ánh sáng bạc từ trên cao, cao tít măi tận trên Thiên đ́nh buông xuống chỗ hắn, lấp lánh, nhẹ nhàng trong thứ bóng tối tĩnh lặng như muốn tránh cặp mắt con người.Trông thấy thế, Kandata vỗ tay mừng rỡ. Nếu bám được và
o sợi tơ, y có thể leo lên, leo lên măi và biết đâu sẽ thoát khỏi Địa ngục. Chẳng những thế, nếu việc êm xuôi biết đâu y sẽ chẳng lên tới cơi Niết bàn? Rồi đây y sẽ không c̣n bị đày lên ḥn Núi Chông hay vùi xuống dưới Ao Máu nữa.Khi những ư nghĩ này hiện ra trong trí óc, Kandata vội nắm lấy sợi tơ thật chặt bằng cả hai tay và bắt đầu leo lên, cố gắng leo lên với mọi sức lực. Là một tên cướp ghê gớm, đă bao lâu nay y quen với việc leo trèo.
Nhưng không ai biết Địa ngục cách xa cơ
i Niết bàn bao nhiêu hằng đẳng hà sa dặm, và dù cố gắng hết sức y leo lên cũng không phải dễ dàng. Sau khi leo được một lúc, cuối cùng y đuối sức không lên thêm được nữa.Không biết làm cách nào, y dừng lại nghĩ. Và đ
u đưa trên sợi tơ, y nh́n xuống xa, rất xa phía dưới. Lúc này, v́ đă cố gắng leo lên hết sức, y thấy chiếc Ao Máu – nơi y vừa mới rời khỏi – đă cách xa trong bóng tối, và ḥn Núi Chông đáng sợ kia cũng đă mờ nhạt, lấp lánh rất xa. Nếu y leo tiếp bằng mọi giá, hy vọng thoát khỏi Địa ngục dễ hơn y tưởng.Hai tay xoắn chặt sợi tơ, Kandata cười lớn. Hắn sung sướng thốt ra bằng cái giọng mà suốt trong những nă
m bị đày ải dưới Địa ngục y chưa từng thốt ra bao giờ: “Thành công rồi! Ha ha, thành công rồi!".Nhưng y bất chợt để ư thấy ở dưới sợi tơ, những tội nhân khác cũng đang tranh nhau leo lê
n, lũ lượt leo lên giống như đám rước của một đàn kiến.Trông thấy thế, Kandata chớp mắt, miệng há hốc, ngạc nhiên, kinh hăi.
Sợi tơ mong manh này, ngay một ḿnh y cũng có vẻ muốn đứt, làm sao chịu nổi sức nặng của bấy nhiêu ngườỉ?
Nếu nó đứt giữa chừng, không chỉ những người kia mà ngay cả y nữa, sau bao cố gắng leo được tới đây cũng sẽ bị rớt trở lại Địa ngục.Cùng lúc đó hàng trăm ngàn tội nhân ngụp lặn trong Ao Máu cũng đang cố gắng bám lên sợi tơ lấp lánh mong manh. Nếu y không mau chóng làm một việc ǵ
đó để ngăn chận họ, chắc chắn nó sẽ đứt làm hai đoạn và rớt xuống dưới. Nghĩ như vậy, Kandata hét lớn: "Này bọn kia! Sợi tơ này là của ta, ai cho phép tụi bay leo lên? Tụt xuống! Tụt ngay xuống!".Đúng lúc đó sợi tơ nhện không có dấu hiệu ǵ sắp đứt cho đế
n lúc y la hét, bỗng đứt trong chớp mắt ngay phía trên chỗ y bám. Y không kịp kêu lấy một tiếng, rớt quay lông lốc xuống chỗ tăm tối như một con vụ.Sau đó chỉ c̣n sợi tơ nhện mong manh đă bị đứt, lấp lánh đong đưa trong bầu trời không trăng sao.
III
Đứng
trên bờ ao sen nơi cơi Niết bàn, Đức Phật tổ chứng kiến tất cả mọi việc đă xảy ra. Và khi Kandata bị ch́m như cục đá xuống dưới Ao Máu, nét mặt Ngài đầy vẻ ưu tư, Ngài lại bắt đầu thong thả dạo bước.Không c̣n nghi ngờ ǵ nữa, nếu với tâm hồn thanh thản,
Kandata đă có thể tự cứu được ḿnh rồi. Và việc y bị rớt trở lại Địa ngục khiến Đức Phật động ḷng hương xót.Nhưng những đóa sen trong hồ th́
không bận tâm ǵ về những việc đă diễn ra. Những đóa sen trắng tinh như ngọc này xoay theo hướng bước chân của Đức Phật tổ. Trong khi chúng xoay, những nhụy hoa không ngừng tỏa hương thơm ngào ngạt trong không gian.Lúc ấy sắp là giờ ngọ trên cơi Niết bàn.
Trích Thời Báo USA Số 19 – 06/05/2005