Cửa không hé mở
*
Năm 18 tuổi là Huynh Trưởng, năm sau tôi trở thà
nh Liên Đoàn Trưởng Gia Đ́nh Phật Tử Giác Minh, một trong những Gia Đ́nh Phật Tử tên tuổi tại Thủ Đô miền Nam, đó là Gia Đ́nh Phật Tử Chánh Đạo, thuộc Hội Phật Học Nam Việt, do anh Bùi Công Phương làm Liên Đoàn Trưởng, Gia Đ́nh Phật Tử Minh Tâm, thuộc Hội Việt Nam Phật Giáo, sinh hoạt tại chùa Phước Ḥa do anh Bạch Vọng Giang làm Liên Đoàn Trưởng, Gia Đ́nh Phật Tử Chánh Minh, thuộc Tỉnh Hội Phật Học Gia Định, sinh hoạt tại chùa Giác Tâm (gần ngă tư Phú Nhuận) do anh Trương Văn Sang làm Liên Đoàn Trưởng.Tôi không nhớ được nguyê
n nhân nào, Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam bật đèn xanh cho phép chúng tôi liên hệ mật thiết với Gia Đ́nh Phật Tử Minh Tâm, trong chiều hướng sẽ tiến tới thành lập một Liên Ban Huynh Trưởng, tôi cũng được khuyến khích quan hệ với Trưởng Hướng Đạo Trần Trung Du ( * ), Tráng Trưởng Tráng Đoàn Bạch Đằng Gia Định.Tôi cũng không n
hớ lần đầu tiên tôi đă gặp Trưởng Du như thế nào, nhưng tôi chỉ được biết Trưởng Du kể từ khi có chiều hướng tiến tới thành lập Liên Ban Huynh Trưởng, Trưởng Du sẽ giữ nhiệm vụ cố vấn cho Liên Ban Huynh Trưởng ấy hay ít ra cũng là cố vấn cho tôi. Tôi chỉ nhớ thỉnh thoảng có đến gặp anh tại nhà, nhà anh là căn phố mặt tiền đường Phan Thanh Giản, cũng là cửa hiệu bán sách vở dụng cụ văn pḥng, tên là Hiền Lương.Căn phố ấy hơi nhỏ một chút, nhưng chủ nhân chưng bày rất đẹp mắt và
trang nhă, tôi thích nhất là ở trên tường tay phải, sau cái quầy, chủ nhân có treo một tấm ảnh nghệ thuật đen trắng, đặc trưng cho biểu hiệu cử hàng, ảnh chiếc cầu Hiền Lương.Hồi đó, tôi cũng đă
vừa học lớp Nhiếp ảnh nghệ thuật, do giáo sư Lê Nguyễn Bá Tước tổ chức tại Trường Kỹ Thuật Cao Thắng, những người giảng dạy hầu hết là nhiếp ảnh gia tên tuổi như Cao Đàm, Cao Lĩnh, họa sĩ U Văn An ..., cho nên nh́n tấm ảnh nghệ thuật ấy tôi rất thích, chẳng những về mặt nghệ thuật mà nó c̣n nói lên tấm ḷng của một người dân đối với đất nước bị chia hai.Ngày tôi bước chân đầu tiên đến Gia Đ́nh Phật Tử Giác Minh, sinh hoạt tại chùa Kim Cương, trong con hẽm ở đ
ường Trương Tấn Bửu Phú Nhuận, chính nhờ Trưởng Tâm Trí Nguyễn Quang Vui đưa tôi với anh Nguyễn Văn Giáp đi sinh hoạt, sau đó anh Giáp c̣n được gọi là Giao đi sinh hoạt Hướng Đạo ở Tráng Đoàn Bạch Đằng, rồi anh Giao mới đưa anh Nghiễn đến sinh hoạt với Giác Minh, c̣n anh Giao th́ nghỉ sinh hoạt luôn, do đó tôi có nghe tên Tráng Đoàn Bạch Đằng đôi lần trước khi biết anh Du.Anh Trần Trung Do khổ người cao, hơi gầy, mặt xương, anh không hút thuốc nên ră
ng rất trắng, nói chuyện nhỏ nhẹ thân mật. Quen biết anh Du nhiều năm, nhưng tôi chưa từng thấy anh mặc đồng phục Hướng Đạo, mặc dù lúc nào tôi cũng thấy trên tường nhà anh có treo một cái nón Hướng Đạo, cũng như nhà anh Nguyễn Hữu Huỳnh, trên tường chỗ bàn làm việc của anh có treo một cái nón và cái tù và.Tôi biết anh Du có hoạt động chánh trị, nhưng anh không nói với tôi chuyện chánh trị chánh em nà
o cả. C̣n cụ thân sinh chị Diệu Quỳnh gặp tôi, thỉnh thoảng cụ nói chuyện chánh trị cho nghe, tôi cũng thích nghe cụ nói, giống như chú tôi, chú biết tôi có đi sinh hoạt Gia Đ́nh Phật Tử, nhưng khi ở nhà không có tụng kinh, chẳng có ngồi thiền, nhưng khi có sách Đạo, chú đều cho tôi một quyển, thỉnh thoảng ngồi nói cho tôi nghe như dạy cho tôi học về thiền. Chẳng ngờ những điều ấy, sau nầy rất có ích cho tôi trên đường Đạo, v́ vở ḷng tôi đă được học.Gia Đ́nh Giác Minh và Minh Tâm đă tiến hành mở chung khóa huấn luyện Đội Chúng Trưởng, tổ chức trại Liên Gia Đ́nh Bồ Đề ở chùa Giác Sanh, Phú Thọ, cho đến Hè nă
m đó 1960, Thượng Tọa Thích Thiện Minh đến chùa Giác Minh thăm Huynh Trưởng các Gia Đ́nh Giác Minh, Giác Trí, Giác Thanh, Giác Long, Giác Tâm, trong chiều hướng tiến đến Đại Hội Huynh Trưởng để thống nhất Gia Đ́nh Phật Tử toàn quốc, chuyến thăm viếng của Thượng Tọa Thiện Minh như một luồng sinh khí mới, thổi mạnh vào các Gia Đ́nh họ Giác, nương theo luồng gió ấy Ban Hướng Dẫn Gia Đ́nh Phật Tử Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt được h́nh thành.Việc hợp tác giữa Giác Minh và Minh Tâm không c̣n tiếp tục, sau đ
ó tôi ngưng sinh hoạt ở Giác Minh, anh Bạch Vọng Giang ngưng sinh hoạt ở Minh Tâm do đó anh Tuệ Linh chiêu dụ tôi về sinh hoạt ở Minh Tâm, ngay thời điểm đó anh Phan Cảnh Tuân và anh Nguyễn Hữu Huỳnh thành lập Đoàn A Dục, Gia Đ́nh Minh Tâm tham gia Đoàn nầy, tôi nhớ Thầy Thiện Châu làm Cố Vấn Giáo Lư, anh Tuân làm Đoàn Trưởng, anh Huỳnh Đoàn Phó anh Tuệ Linh làm Thư Kư, mấy Trưởng Minh Tâm và Chánh Đạo bắt tôi làm Đội Trưởng Đội Kiền Trắc, Đội Kiên Thệ anh Hổ Huynh Trưởng Chánh Đạo làm Đội Trưởng. Đoàn nầy tuyệt nhiên không có bất kỳ Huynh Trưởng nào thuộc các Gia Đ́nh họ Giác sinh hoạt.Ngày khai mạc Đại Hội Huynh Trưởng toàn quốc kỳ IV, tổ chức vào cuối tháng 12 năm 1961, tại chùa Xá Lợi. Các anh Vơ Đ́nh Cường, Nguyễn Hữu Huỳnh, Nguyễn Vă
n Thục được mời tới ngồi ở hàng danh dự, đối diện với Ban Chứng Minh và Chủ Tọa Đoàn với danh nghĩa: Khách mời Cựu Huynh Trưởng.Vào những nă
m 1964-66, lúc đất nước đang ở vào giai đoạn khó khăn, v́ chiến tranh ư thức hệ, v́ một nền ḥa b́nh, t́nh h́nh chánh trị miền Nam lúc ấy hết sức khó khăn, tôi là sinh viên. Đến nay lâu quá tôi không c̣n nhớ rơ, một hôm, có người đưa cho tôi một cái carte de visite của Bác sĩ Phan Huy Quát Bộ trưởng Bộ Y Tế, người ấy nói với tôi :- Ông Quát sắp sửa làm Thủ Tướng (Phan Khắc Sửu làm Quốc Trưởng), ông ấy muốn t́m hiểu t́nh h́nh sinh viên, tôi giới thiệu cậu,
đây là các của ông ta, cậu chịu khó đến gặp ông ta một chút.Tôi làm theo lời người đưa các, tôi vào cổng Bộ Y Tế ở đường Lê Vă
n Duyệt (cổng kia ở Hồng Thập Tự), sau khi đưa các cho người tùy phái vào tŕnh ông Bộ Trưởng, chừng vài phút sau, tôi được hướng dẫn vào pḥng ông Quát, ông ngồi tiếp tôi ở bàn làm việc, ông chậm rải hỏi tôi vài ba câu, tôi trả lời không hiểu có thỏa măn những điều ông muốn biết hay không, chừng 10 phút sau tôi ra về. Tôi đánh giá, buổi tiếp xúc không nhạt nhẻo lắm nhưng không có ǵ hứng thú, h́nh như ông Quát đă thay đổi cái ǵ trong đường lối của ông, cuộc nói chuyện với tôi có hay không, không thành vấn đề.Lâu ngày, tôi nhầm lẫn người đưa các hẹn tôi gặp ông Quát là Trưởng Tuệ Linh, gần đây hỏi lại, Trưởng bảo không có, cả h
ai chúng tôi đều đồng ư: Người đưa các cho tôi chính là Trưởng Trần Trung Du.Suốt thập niên 80, tôi có thói quen, sau khi cúng giao thừa ở nhà xong, ra sân đốt một hai phong pháo, góp vui với khu phố rồi tôi và đứa con gái út, từ Cư Xá Đô Thành đi bộ tới lễ Phật ở chùa Giác Minh, sau đ
ó lại đi tới lễ Phật ở chùa Xá lợi, sáng mồng dự lễ ở chùa Vĩnh Nghiêm và chúc thọ Ḥa Thượng Thanh Kiểm. Đêm giao thừa ở Giác Minh, tôi thường chỉ gặp 2 người quen: Bác gái Nguyễn Trọng và chị Trần Trung Du, những lần gặp ấy, tôi biết anh Du c̣n Học Tập Cải Tạo vẫn chưa có ngày về.Ngày 14-3-2000, được Email của Trưởng Nghi Yên, báo tin Trưởng Du đă văng du Cực Lạc, tôi bồ hồi xúc đ
ộng, có lẽ đă lớn tuổi rồi, người quen biết bạn bè càng ngày càng ít đi, kỷ niệm chồng chất càng nhiều, tôi tưởng niệm Trưởng Du, h́nh ảnh anh vẫn c̣n rơ nét nơi tôi, mặc dù anh và tôi không gặp nhau đă mấy chục năm qua rồi.Nói đến Bác sĩ Phan Huy Quát, tôi nhớ tới Ḥ
a Thượng Trí Dũng, trước nhất là anh Văn Tâm Sỹ đặt tên Gia Đ́nh Phật Tử sinh hoạt ở chùa của cụ là Gia Đ́nh Phật Tử Giác Dũng, đến khi anh Tâm Trí về, đổi lại tên là Giác Trí cũng là một trong Pháp hiệu của Hoà Thượng, nhưng làm sao để tôi không liên tưởng đến Gia Đ́nh Giác Tâm II, do anh Nghiễn, anh Tín, Chị Oanh, Chị Mỹ gầy dựng, khi anh Phan Huy Thanh về làm Liên Đoàn Trưởng đổi thành Giác Thanh, chị Diệu Hoa về làm Gia Trưởng đổi thành Giác Hoa.Thứ đến là chuyện năm 1998, người ta là
m ồn ào khi cụ Trí Dũng tới chùa Đức Viên, họ cho rằng cụ theo Cộng Sản. Than ôi! Sao người ta sớm quên vậy? Khi nào gặp chị Diệu Quỳnh, bác Minh Tín Gia Trưởng GĐPT Bát Nhă, xác nhận cho : Cụ nhà ta là Phó Chủ Tịch Lực Lượng Liên Minh Á Châu Chống Cộng, Bác Sĩ Phan Huy Quát là Chủ Tịch, cụ phó hội ở nước nào đó do lực lượng nầy tổ chức Hội Nghị Quốc Tế, có cả Đức Đạt Lai Lạt Ma tham dự, cụ chụp ảnh chung với đức Đạt Lai Lạt Ma, h́nh treo ở pḥng khách dăi Đông Lan chùa Phổ Quang, Tân Sơn Nhất, tôi tin rằng nhiều người c̣n nhớ rơ tấm ảnh nầy, vậy cụ chống cộng hay theo cộng ? Người ta nói cụ theo cộng. Nói ǵ th́ nói, xin nhắc lời Phật dạy : ‘’ Nhất thiết chúng sanh giai hữu Phật tánh ‘’.Cũng thời gian Phan Huy Quát làm Thủ Tướng đó, vào một đêm Thứ Bảy, Trưởng Diệu Thanh Trần Thị Ngọ mời chúng tôi tới nhà dùng bửa cơm, bửa cơm ấy rất thịnh soạn, chủ nhân không tuyên bố nhưng dường như chờ một nhân vật khá quan trọng tới, và bửa ă
n ấy để mở đầu câu chuyện. Chủ nhân sốt ruột chờ măi không được, cuối cùng mọi người cũng phải vào tiệc. Bác Lợi hay Bác Liệu thỉnh thoảng nhắc lại bửa cơm ấy, nhờ đó tôi mới cố moi kư ức, nhớ nhà chị Ngọ ở gần chùa cô Tịnh Nguyện, trên đường Trần Quốc Toản, trước Việt Nam Quốc Tự.Tôi viết những cảm nghĩ lan man nầy, để tưởng nhớ một khoảng sinh hoạt, tưởng niệm Trưởng Trần Trung Du.
Ngày 5 tháng 4 năm 2000
PT
Trưởng Trần Trung Du
Pháp danh : Thiện Chí
( * ) Trở về Mục Lục